Εκτεταμένες κυρώσεις από τις ΗΠΑ στο ρωσικό πετρέλαιο

Βαριές κυρώσεις εξέδωσε σήμερα (10.1.2025) η κυβέρνηση Μπάιντεν λίγες ημέρες πριν από την ανάληψη των καθηκόντων του Ντόναλντ Τραμπ με στόχο τον ρωσικό ενεργειακό τομέα, βάζοντας στο στόχαστρο τα πετρελαϊκά έσοδα της Μόσχας.

Τα μέτρα περιλαμβάνουν κυρώσεις σε βάρος των ρωσικών παραγωγών πετρελαίου Gazprom Neft και Surgutneftegas, καθώς και τη μαύρη λίστα 183 πλοίων που εμπλέκονται σε ρωσικές ενεργειακές εξαγωγές. Στο στόχαστρο μπήκαν επίσης δεκάδες έμποροι, πάροχοι υπηρεσιών πετρελαίου με έδρα τη Ρωσία και αξιωματούχοι της ενέργειας, αναφέρουν οι Financial Times.

Το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ δήλωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα εφαρμόσει κυρώσεις στους δύο μεγάλους παραγωγούς πετρελαίου σε συντονισμό με την Ουάσινγκτον. «Η αντιμετώπιση των ρωσικών πετρελαϊκών εταιρειών θα στραγγίξει το πολεμικό σεντούκι της Ρωσίας – και κάθε ρούβλι που παίρνουμε από τα χέρια του Πούτιν βοηθά να σωθούν ζωές Ουκρανών», δήλωσε σήμερα ο υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου Ντέιβιντ Λάμι.

Το πετρέλαιο Brent, αυξήθηκε σε υψηλό τριών μηνών στα 79 δολάρια ανά βαρέλι μετά την ανακοίνωση. Η απερχόμενη ομάδα του Μπάιντεν δήλωσε ότι ήταν σε θέση να λάβει τόσο σημαντική δράση για τον ενεργειακό τομέα της Ρωσίας, τη μεγαλύτερη και σημαντικότερη πηγή εσόδων της χώρας, επειδή οι αγορές πετρελαίου αναμένεται να έχουν υπερπροσφορά το 2025. Σημείωσε επίσης ότι ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ έχει μειωθεί σε εύρος εντός του στόχου της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ για το 2%. «Για να το πούμε απλά, το πλαίσιο άλλαξε και έτσι η στιγμή ήταν ώριμη για να αλλάξουμε τη στρατηγική μας», δήλωσε ένας ανώτερος αξιωματούχος της κυβέρνησης Μπάιντεν. Η κίνηση της τελευταίας στιγμής δημιουργεί μια πρόκληση για τον εκλεγμένο πρόεδρο Τραμπ, ο οποίος έκανε προεκλογική εκστρατεία για τον γρήγορο τερματισμό του πολέμου μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας και έχει εκφράσει σκεπτικισμό για την επιβολή πρόσθετων κυρώσεων, λέγοντας τον Σεπτέμβριο: «Θέλω να χρησιμοποιήσω τις κυρώσεις όσο το δυνατόν λιγότερο». 

Σε περίπτωση που προσπαθήσει να αναιρέσει τις κινήσεις, ο Τραμπ θα μπορούσε να αντιμετωπίσει πιέσεις από το Κογκρέσο, όπου μέλη των Ρεπουμπλικανών είχαν παροτρύνει τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να κάνει περισσότερα για να πατάξει τα ρωσικά ενεργειακά έσοδα. Βάσει των υφιστάμενων αρχών επιβολής κυρώσεων, το Κογκρέσο θα ενημερωθεί εάν ο Τραμπ προσπαθήσει να ανατρέψει τα νέα μέτρα και θα μπορούσε να ψηφίσει ψήφισμα αποδοκιμασίας. Η ομάδα του απερχόμενου Μπάιντεν δήλωσε ότι οι κυρώσεις θα είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τη νέα κυβέρνηση Τραμπ, η οποία έχει σε μεγάλο βαθμό αποστασιοποιηθεί από τη στρατηγική του Μπάιντεν για την Ουκρανία. Ενώ βρισκόταν στην προεκλογική εκστρατεία, ο Τραμπ δεσμεύτηκε να τερματίσει τον πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας εντός 24 ωρών, αν και τώρα λέει ότι θα προσπαθήσει να τον τερματίσει σε έξι μήνες. «Η επόμενη κυβέρνηση θα πρέπει να πάρει μια απόφαση για το τι θέλει να κάνει, αλλά πιστεύουμε ότι με τη λήψη αυτών των μέτρων, τη θέτει σε καλύτερη θέση για να βοηθήσει στην εξεύρεση δίκαιης και βιώσιμης ειρήνης από αυτή τη σύγκρουση», δήλωσε άλλος ανώτερος αξιωματούχος της κυβέρνησης Μπάιντεν.  

Στο πλαίσιο του πακέτου, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ μπλόκαρε δύο ενεργές ρωσικές εγκαταστάσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου, ένα μεγάλο ρωσικό πετρελαϊκό έργο και ξένους οργανισμούς που υποστηρίζουν τις εξαγωγές πετρελαίου της Ρωσίας. Επίσης, έβαλε στη μαύρη λίστα παρόχους υπηρεσιών πετρελαίου με έδρα τη Ρωσία και ανώτερους αξιωματούχους της κρατικής εταιρείας πυρηνικής ενέργειας Rosatom. Η προσθήκη 183 πλοίων απευθείας στους καταλόγους κυρώσεων, αντί των εταιρειών που τα διαχειρίζονται ή τους ανήκουν, μπορεί να έχει σημαντικό αποτέλεσμα. Η ανάλυση των FT διαπίστωσε ότι τα 54 πετρελαιοφόρα που είχαν προηγουμένως μπλοκαριστεί από τις ΗΠΑ αναγκάστηκαν να μεταφέρουν δραματικά λιγότερο πετρέλαιο, επειδή έγινε πιο επικίνδυνο για τους αντισυμβαλλομένους τους να συνεργαστούν μαζί τους. Ορισμένα από τα πλοία στα οποία επιβλήθηκαν κυρώσεις την Παρασκευή είχαν καταγραφεί επειδή έκαναν «επισκέψεις σε ρωσικό λιμάνι όπου το πετρέλαιο διαπραγματευόταν σταθερά πολύ πάνω από το ανώτατο όριο τιμών των 60 δολαρίων για το ρωσικής προέλευσης αργό πετρέλαιο». 

Από τον Δεκέμβριο του 2022, οι σύμμαχοι της Ουκρανίας προσπάθησαν να διατηρήσουν τη ροή του ρωσικού πετρελαίου, αλλά να περιορίσουν τα έσοδα του Κρεμλίνου από το εμπόριο, θέτοντας όριο στην τιμή. Η Ingosstrakh, μια μεγάλη ρωσική εταιρεία που είχε εντοπιστεί προηγουμένως από τους FT ως σημαντικός ασφαλιστής πλοίων του σκιώδους στόλου, έχει επίσης προστεθεί στον κατάλογο. Σε περίπτωση που οι νέες κυρώσεις εφαρμοστούν πλήρως, θα υπονομεύσουν τα έσοδα της Ρωσίας από το πετρέλαιο και θα αυξήσουν το ενεργειακό κόστος της κατά δισεκατομμύρια και πλέον το μήνα, δήλωσε ο πρώτος αξιωματούχος της κυβέρνησης Μπάιντεν. «Αυξάνουμε τον κίνδυνο κυρώσεων που σχετίζονται με το εμπόριο πετρελαίου της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένης της ναυτιλίας και της οικονομικής διευκόλυνσης για τη στήριξη των εξαγωγών πετρελαίου της Ρωσίας», δήλωσε η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζάνετ Γέλεν. Οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει περισσότερες από 5.000 κυρώσεις και ελέγχους εξαγωγών στη Ρωσία από τότε που ξεκίνησε την πλήρους κλίμακας εισβολή της στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Τα μέτρα της Παρασκευής ακολουθούν την απόφαση της κυβέρνησης Μπάιντεν τον Νοέμβριο του 2024 να επιβάλει κυρώσεις στην κρατική Gazprombank της Ρωσίας, τον κύριο αγωγό πληρωμών της ρωσικής ενέργειας, στο πλαίσιο των προσπαθειών της να περιορίσει την ικανότητα του Κρεμλίνου να χρηματοδοτεί την πολεμική του προσπάθεια.