Είναι ο Μπαρντελά το νέο πρόσωπο της Ευρώπης;

Οι Γάλλοι παραδοσιακά περιφρονούν τους πολιτικούς τους, με τα ανερχόμενα πρόσωπα της πολιτικής σκηνής να απολαμβάνουν σύντομους μήνες του μέλιτος με την κοινή γνώμη, πριν αρχίσουν να φθείρονται από τα φώτα της δημοσιότητας. Περυσινή δημοσκόπηση έδειξε ότι μόλις ένας στους τέσσερις πολίτες έχει εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση ή στην Εθνοσυνέλευση.

Η περίπτωση του Ζορντάν Μπαρντελά αποτελεί ειδική εξαίρεση στον κανόνα, επισημαίνει σε ανάλυσή του το Politico. Παρά το νεαρό της ηλικίας του, ο πρόεδρος της ακροδεξιάς Εθνικής Συσπείρωσης έχει πλέον σχεδόν δέκα χρόνια στην πολιτική –πέντε εκ των οποίων ως το πιο εξέχον μέλος του κόμματός του στην Ευρωβουλή–, χωρίς να έχει χάσει ακόμα τη λάμψη του.

Ο 29χρονος πολιτικός δείχνει πάντα φρέσκος, καλοντυμένος και συγκροτημένος, ενώ έχει τεράστιο σουξέ στο TikTok με τις χαμογελαστές και φωτογενείς εμφανίσεις του στα μικρής διάρκειας βίντεο που λατρεύουν οι νέοι. Δεν είναι τυχαίο ότι σε περυσινή λίστα με τις πιο δημοφιλείς προσωπικότητες της Γαλλίας του εβδομαδιαίου περιοδικού JDD ο Μπαρντελά ήταν ο μόνος πολιτικός στο Top-50.

Η δημοτικότητά του, σε συνδυασμό με την άνοδο της Ακροδεξιάς σε ολόκληρη της Ευρώπη και την υποστήριξή της από τον νέο αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, συνιστούν τις παραμέτρους μιας πιθανώς τεκτονικής μετατόπισης στις τάξεις της ευρωπαϊκής πολιτικής – με τα τείχη προστασίας που κάποτε κρατούσαν σε απόσταση ασφαλείας τα εθνικιστικά, ευρωσκεπτικιστικά κόμματα όπως η Εθνική Συσπείρωση να καταρρέουν.

Πέντε συνολικά από τις 27 κυβερνήσεις συνεργασίας των χωρών της ΕΕ –με κυρίαρχες την Ιταλία και την Ολλανδία– περιλαμβάνουν κόμματα που παραδοσιακά θεωρούνταν ακροδεξιά. Το κόμμα του Μπαρντελά έρχεται πρώτο στις δημοσκοπήσεις στη Γαλλία και, με την πρόσφατη καταδίκη της βετεράνου αρχηγού του Μαρίν Λεπέν από γαλλικό δικαστήριο, ο Μπαρντελά γίνεται φαβορί για την ηγεσία της Ακροδεξιάς ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2027.

Η «ανίερη» συμμαχία Δεξιάς, Κέντρου και Αριστεράς για να κρατήσουν την Εθνική Συσπείρωση μακριά από την πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση και το Προεδρικό Μέγαρο των Ηλυσίων –που παραδοσιακά λειτουργεί τα τελευταία 23 χρόνια– δεν είναι πια καθόλου σίγουρο ότι θα τα καταφέρει σε δύο χρόνια. Η χαρισματική προσωπικότητα του Μπαρντελά ίσως παίξει καθοριστικό ρόλο σε πιθανή ανατροπή των πολιτικών συσχετισμών.

Με τα άψογα κοστούμια του και το πάντα κοντοκουρεμένο μαλλί του, ο ακροδεξιός πολιτικός αντιμετωπίζεται από τους οπαδούς του κόμματός του σχεδόν σαν σταρ του Χόλιγουντ, με τις εκστατικές κραυγές «Ζορντάν» να δονούν τις συγκεντρώσεις του – οι οποίες συχνά φέρνουν στο νου τις συναυλίες των Beatles. Με τίτλους όπως «Μπαρντελά σούπερ σταρ» και «ο αναμορφωτής της Ακροδεξιάς», ο γαλλικός Τύπος έχει συνεισφέρει στη διαμόρφωση αυτού του σκηνικού.

Παρότι οι πολιτικοί του αντίπαλοι και διάφοροι αναλυτές τον κατηγορούν για ελλειπή κατανόηση της περιπλοκότητας των πολιτικών προκλήσεων και για λαϊκισμό, η δημόσια εικόνα του παραμένει λαμπερή – ειδικά από τη στιγμή που οι αντίπαλοί του από ολόκληρο το γαλλικό πολιτικό φάσμα δεν διαθέτουν κάποιον υποψήφιο με ξεκάθαρη ηγετική δυναμική.

Ο επιδερμικός πολιτικός του λόγος, σε συνδυασμό με τις ασταμάτητες αναρτήσεις του στο TikTok και τις άπειρες selfie με τους θαυμαστές του, τον έχουν μετατρέψει σε διασημότητα και μέχρι στιγμής λειτουργούν ως αντίβαρο απέναντι στο ανεπαρκές πολιτικό προφίλ του. Ανατρέποντας τα πολιτικά στερεότυπα του στιβαρού ηγέτη, ο Μπαρντελά αλλάζει, αργά αλλά σταθερά, τις πολιτικές νόρμες της Γαλλίας.

Οι πολιτικοί αναλυτές μιλούν πλέον για «φαινόμενο Μπαρντελά», καθώς οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν διείσδυσή του όχι μόνο στις τάξεις της νεολαίας, αλλά και σε εκείνες των παραδοσιακά μη αναστρέψιμων πολιτικά ηλικιωμένων ψηφοφόρων. Περυσινή δημοσκόπηση δείχνει ότι το 23% των πολιτών άνω των 65 σκοπεύει να τον ψηφίσει σε ενδεχόμενη προεδρική του υποψηφιότητα – αύξηση τεσσάρων μονάδων σε σχέση με το 2023.

Ακόμα και οι πολιτικοί του αντίπαλοι αναγκάζονται να αναγνωρίσουν τις αρετές του. Ενας βετεράνος του κόμματος του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν λέει στο Politico ότι ο Μπαρντελά δεν είναι «ο κλασικός ακροδεξιός μπαμπούλας», σημειώνοντας ότι «η αψεγάδιαστη δημόσια εμφάνισή του τον καθιστά σημαντικό πολιτικό παίκτη». Αλλωστε, ακόμα και ο Μακρόν αναγκάστηκε πέρυσι να σπάσει τις νόρμες, καλώντας τον στις διακομματικές πολιτικές συζητήσεις στο Ελιζέ.

Η πολιτική του μέντορας Μαρίν Λεπέν τον έχει περιγράψει ως «θεόσταλτο δώρο» για τη γεμάτη εμπόδια προσπάθεια του κόμματός της να ξεφύγει από τον πολιτικό εξοστρακισμό των τελευταίων δεκαετιών. «Δεν επηρεάζεται από το ταμπού που περιβάλλουν την ψήφο στο Εθνικό Μέτωπο» λέει, αναφερόμενη στο προηγούμενο όνομα του κόμματός της, που είχε συνδεθεί με ναζιστικά και αντισημιτικά πρότυπα. «Είναι εκπρόσωπος μιας νέας γενιάς» τονίζει με σημασία.

Η γυαλιστερή πολιτική εικόνα του Μπαρντελά δεν είναι απόλυτα φυσική. Πρώην επικοινωνιολόγος της Εθνικής Συσπείρωσης αναφέρει στο Politico ότι ο νεαρός πολιτικός υποβλήθηκε σε εντατική εκπαίδευση για τη διαμόρφωση του προφίλ του στα μέσα ενημέρωσης. «Ηταν ένα άδειο κέλυφος», λέει χαρακτηριστικά, «μέχρι να τον εκπαιδεύσουμε εξαντλητικά για μήνες σε συγκεκριμένες λεπτομέρειες – όπως το χαμόγελο και τους χαιρετισμούς του προς το γαλλικό κοινό».

Γεννημένος σε εργατική οικογένεια ιταλικής καταγωγής, που ήρθε στη Γαλλία τη δεκαετία του 1960, ο Μπαρντελά μεγάλωσε στις εργατικές κατοικίες της συνοικίας Σαν-Ντενί του Παρισιού –περιοχή γνωστή για τις συμμορίες ναρκωτικών– και εντάχθηκε στην Εθνική Συσπείρωση ως έφηβος, εγκαταλείποντας το πανεπιστήμιο για μια καριέρα στην πολιτική. Η μητέρα του ήταν νηπιαγωγός στο Τορίνο και ο ιταλικής καταγωγής μετανάστης πατέρας του διατηρούσε κάβα ποτών.

Ο πολιτικός χρησιμοποιεί συχνά το «σκληρό υπόβαθρο» της καταγωγής του για να κατακεραυνώνει τον «αχαλίνωτο ισλαμισμό» και την εμπορία ναρκωτικών στα υποβαθμισμένα προάστια του Παρισιού, καθώς και την αδιαφορία των πολιτικών ελίτ. Ωστόσο οι επικριτές του τού καταλογίζουν υποκρισία, επισημαίνοντας ότι ο πατέρας του ήταν αρκετά ευκατάστατος ώστε να του προσφέρει σπουδές σε ιδιωτικό σχολείο και διακοπές στο εξωτερικό.

Η Γαλλία είναι εξοικειωμένη με ανερχόμενους αστέρες που ανελίσσονται στοχεύοντας το πολιτικό κατεστημένο. Ο ίδιος ο πρόεδρος Μακρόν ήταν υποψήφιος τέτοιας κοπής στις προεδρικές εκλογές του 2017. Η σαρωτική νίκη του άνοιξε τον δρόμο για το γκρέμισμα των παραδοσιακών πολιτικών δυνάμεων της Δεξιάς και της Κεντροαριστεράς – ανοίγοντας, με μια ειρωνική λογική, τον δρόμο για την εμφάνιση ενός νεόκοπου πολιτικού στις τάξεις της σουλουπωμένης Ακροδεξιάς.

Τον τελευταίο χρόνο αυξάνονται οι εικασίες ότι ο Μπαρντελά βρίσκεται σε πορεία σύγκρουσης με τη Λεπέν. Περυσινή δημοσκόπηση έδειξε ότι ο 29χρονος πολιτικός είναι πιο δημοφιλής από τη μέντορά του – το 52% των ψηφοφόρων της Εθνικής Συσπείρωσης τον θεωρεί καταλληλότερο υποψήφιο του κόμματος για τις προεδρικές εκλογές, έναντι του 43% που επιλέγει τη Λεπέν.

Οι δικαστικές εξελίξεις αυτής της εβδομάδας είναι εξαιρετικά ευνοϊκές για τις προεδρικές ελπίδες του. Η καταδίκη της Λεπέν ανοίγει διάπλατα τον δρόμο του για τις εκλογές του 2027. Ακόμα και με την εκκρεμούσα έφεση που θα υποβάλλει, οι προεδρικές φιλοδοξίες της Λεπέν έχουν δεχθεί ισχυρό πλήγμα – και ο Μπαρντελά, ως δελφίνος, προβάλλει ως το αδιαφιλονίκητο φαβορί της Εθνικής Συσπείρωσης.

Οπως ήταν αναμενόμενο, μετά την καταδίκη της Λεπέν, ο νεαρός ακροδεξιός ηγέτης στάθηκε εμφατικά στο πλευρό της, ξεσπαθώνοντας και αυτός κατά της γαλλικής Δικαιοσύνης, μιλώντας για πολιτική δίωξη και διοργανώνοντας δημόσιες συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας. Θα συνεχίσει να στηρίζει τη μέντορά του τους επόμενους μήνες, προετοιμαζόμενος όμως παράλληλα να τη διαδεχθεί στο προεδρικό χρίσμα. Οι συγκυρίες δείχνουν να τον ευνοούν.

. . .