Δημ. Φιλίππου: Η σημασία των θεραπευτικών πρωτοκόλλων στη συγκράτηση της φαρμακευτικής δαπάνης

Γράφει για το ..gr o Δημήτρης Κ. Φιλίππου, MD, PhD, Γεν. Χειρουργός, Αν. Καθηγητής Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ.

…

Η φαρμακευτική δαπάνη είναι ένα από τα μεγαλύτερα και πιο σύνθετα ζητήματα που αντιμετωπίζει το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά στις περισσότερες χώρες σε παγκόσμια κλίμακα. Η συνεχώς αυξανόμενη ανάγκη για καινοτόμες θεραπείες και φάρμακα, η αυξημένη κατανάλωση φαρμάκων η οποία σχετίζεται με τη γήρανση του πληθυσμού, σε συνδυασμό με τους περιορισμούς του προϋπολογισμού, καθιστούν επιτακτική την ανάγκη για έναν καλύτερο σχεδιασμό και εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων.

Αυτά τα πρωτόκολλα, που καθορίζουν τις προτεινόμενες θεραπευτικές επιλογές για διάφορες παθήσεις, μπορούν να αποτελέσουν ένα ισχυρό εργαλείο για τη συγκράτηση των φαρμακευτικών δαπανών, αλλά η διαδικασία ολοκλήρωσής τους στην Ελλάδα αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις. Κρίνεται όμως ιδιαίτερα απαραίτητη μετά από τον φετινό εκτροχιασμό των υποχρεωτικών εισφορών που προκαλεί ασφυξία και ανησυχία στις εταιρείες και θέτει σε σοβαρό κίνδυνο την απρόσκοπτη λειτουργία της αγοράς με τελικό αποτέλεσμα τη δημιουργία προβλημάτων στις θεραπείες των ασθενών, ιδιαίτερα όσες σχετίζονται με την καινοτομία.

…

Θεραπευτικά Πρωτόκολλα: Ένα Εργαλείο Διαχείρισης

Τα θεραπευτικά πρωτόκολλα είναι συστηματικές οδηγίες που αποσκοπούν στην κανονικοποίηση της φαρμακευτικής αγωγής για συγκεκριμένες παθήσεις. Αυτά τα πρωτόκολλα παρέχουν κλινικές κατευθύνσεις στους ιατρούς και συμβάλλουν στη λήψη αποφάσεων σχετικά με τη θεραπεία, με γνώμονα την αποδοτικότητα της χορηγούμενης αγωγής και την ασφάλεια των ασθενών. Η σημασία τους στη συγκράτηση της φαρμακευτικής δαπάνης είναι σημαντική και επιτυγχάνεται σε διαφορετικά επίπεδα, με τους παρακάτω τρόπους.

(α) Βελτίωση της Αποτελεσματικότητας. Τα θεραπευτικά πρωτόκολλα επιτρέπουν τη συστηματική εκτίμηση των διαθέσιμων θεραπειών, προωθώντας τις πλέον αποδοτικές επιλογές. Έτσι, οι ιατροί αποφεύγουν την υπερβολική ή άσκοπη συνταγογράφηση.

…

(β) Μείωση της Υπερσυνταγογράφησης. Με τις συγκεκριμένες προκαθορισμένες κατευθυντήριες γραμμές, μειώνεται η πιθανότητα υπερσυνταγογράφησης και οι ασθενείς λαμβάνουν μόνο τις απαραίτητες θεραπείες.

(γ) Οικονομία κλίμακας για το Σύστημα Υγείας. Η χρήση πρωτοκόλλων, όπως φαίνεται από την εμπειρία χρήσης τους σε αρκετές προηγμένες δυτικές χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο,  μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική εξοικονόμηση πόρων, καθώς οι θεραπείες που προτείνονται είναι οι πιο προσιτές και ανταγωνιστικές στην αγορά.

(δ) Βελτίωση της Ποιότητας Φροντίδας. Τα πρωτόκολλα προάγουν τη βελτίωση της ποιότητας της παροχής υγείας και βελτιώνουν την φροντίδα του ασθενούς, εξασφαλίζοντας ότι οι ασθενείς λαμβάνουν τις πιο σύγχρονες και κατάλληλες θεραπείες για την πάθησή τους.

Αιτίες Καθυστέρησης στην Ολοκλήρωση των Πρωτοκόλλων

Παρά την τεράστια σημασία τους, η διαδικασία ολοκλήρωσης και εφαρμογής των θεραπευτικών πρωτοκόλλων στην Ελλάδα αντιμετωπίζει σημαντικές καθυστερήσεις. Ορισμένοι από τους κύριους λόγους περιλαμβάνουν:

(α) Διοικητική Πολυπλοκότητα. Η διαδικασία ανάπτυξης θεραπευτικών πρωτοκόλλων απαιτεί συνεργασία μεταξύ πολλών φορέων, όπως ιατρικών εταιρειών, κυβερνητικών υπηρεσιών και οργανισμών υγείας. Αυτή η πολυπλοκότητα μπορεί να οδηγήσει σε καθυστερήσεις στην έγκριση και εφαρμογή των πρωτοκόλλων.

(β) Έλλειψη Στρατηγικού Σχεδιασμού. Συχνά, οι πολιτικές υγείας στην Ελλάδα δεν έχουν μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχεδιασμό. Η έλλειψη ενός σαφούς σχεδίου για την ανάπτυξη και εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων έχει οδηγήσει σε αναποτελεσματικότητα.

(γ) Αντίσταση από Ιατρικές Εταιρείες. Ορισμένες ιατρικές εταιρείες μπορεί να είναι διστακτικές στην αποδοχή προτεινόμενων πρωτοκόλλων, είτε λόγω οικονομικών συμφερόντων είτε λόγω της ανάγκης για κλινική ελευθερία στη συνταγογράφηση.

(δ) Δυσκολίες στην Συγκέντρωση Δεδομένων. Η έλλειψη ολοκληρωμένων και αξιόπιστων δεδομένων για τις κλινικές πρακτικές και τις φαρμακευτικές δαπάνες καθιστά δύσκολη την ανάπτυξη και αξιολόγηση των πρωτοκόλλων.

(ε) Πολιτικές και Οικονομικές Σκοπιμότητες. Οι πολιτικές αποφάσεις συχνά επηρεάζονται από οικονομικές πιέσεις και συμφέροντα, κάτι που μπορεί να καθυστερήσει την ανάπτυξη πρωτοκόλλων που ενδέχεται να είναι δημοσιονομικά μη βιώσιμα.

Προκειμένου να να ξεπεραστούν οι προαναφερθείσες προκλήσεις και να προχωρήσει η ανάπτυξη θεραπευτικών πρωτοκόλλων, απαιτούνται συγκεκριμένες ενέργειες αλλά και πολιτική βούληση. Απαιτείται η δημιουργία στρατηγικών συνεργασιών.  Η συνεργασία μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, καθώς και μεταξύ ιατρικών οργανισμών, μπορεί να επιταχύνει τη διαδικασία ανάπτυξης και εφαρμογής πρωτοκόλλων. Σημαντική είναι η εφαρμογή των σύγχρονων τεχνολογιών. Η αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων και βάσεων δεδομένων μπορεί να διευκολύνει τη συγκέντρωση και ανάλυση κλινικών δεδομένων, προωθώντας τη δημιουργία τεκμηριωμένων πρωτοκόλλων.

Τα σημαντικότερα όμως στοιχεία φαίνεται να είναι η εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση του ιατρικού προσωπικού και η δημιουργία ενός σαφούς νομικού και ρυθμιστικού πλαισίου. Η εκπαίδευση των ιατρών και του προσωπικού υγείας σχετικά με τη σημασία και τα οφέλη των θεραπευτικών πρωτοκόλλων μπορεί να ενισχύσει τη συνεργασία και την αποδοχή τους. Από την άλλη η διασφάλιση ενός σαφούς και προβλέψιμου ρυθμιστικού πλαισίου θα διευκολύνει την ανάπτυξη και εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων, επιτρέποντας στους φορείς να προγραμματίζουν μακροχρόνια. Τέλος, για να μην συνεχιστεί η κωλυσιεργία και η προσπάθεια εξυπηρέτησης μικροπολιτικών συμφερόντων εφόσον υπάρχει η βούληση αντί να σχεδιαστούν τα πρωτόκολλα από την αρχή, μπορεί σε πρώτη φάση να μεταφραστούν και να προσαρμοστούν στην ελληνική πραγματικότητα πρωτόκολλα άλλων χωρών τα οποία είναι και λειτουργικά αλλά και δοκιμασμένα.

Η εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων μπορεί να προσφέρει μια βιώσιμη λύση για τη συγκράτηση της φαρμακευτικής δαπάνης στην Ελλάδα, αλλά η καθυστέρηση στην ολοκλήρωσή τους αποτελεί σημαντικό εμπόδιο. Μέσω στρατηγικών συνεργασιών, εκπαίδευσης και τεχνολογικών καινοτομιών, είναι εφικτό να ξεπεραστούν οι προκλήσεις και να διασφαλιστεί η αποτελεσματική υλοποίηση των πρωτοκόλλων, προάγοντας μια πιο βιώσιμη και αποδοτική φαρμακευτική αγορά προς όφελος των ασθενών και του συστήματος υγείας.