Δασικοί Χάρτες: Σε ομηρεία χιλιάδες ιδιοκτήτες

Σε πολυετή ομηρεία βρίσκονται εκατοντάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων, οι οποίοι δεν μπορούν να αξιοποιήσουν την περιουσία τους, καθώς οι αντιρρήσεις που έχουν υποβάλει επί των Δασικών Χαρτών εδώ και μια επταετία δεν έχουν ακόμη εξεταστεί. Το σύνολο των αντιρρήσεων που έχουν συσσωρευτεί στις Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕπΕΑ) υπολογίζονται σε περίπου 460.000 και από αυτές μόνο για το 35% έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία, με συνέπεια ιδιοκτήτες περίπου 300.000 ακινήτων να βρίσκονται στο… περίμενε.

Αλλά και πολίτες των οποίων η υπόθεση εξετάστηκε και οι αντιρρήσεις τους είχαν γίνει δεκτές, αντιμετώπιζαν προβλήματα. Γι’ αυτό προσφάτως προβλέφθηκε ειδική διάταξη για τη δυνατότητα των πολιτών που δικαιώθηκαν να απευθυνθούν στο κατά τόπον αρμόδιο Κτηματολογικό Γραφείο ή Υποκατάστημα και να αιτηθούν την άμεση διόρθωση της κτηματολογικής εγγραφής, όταν αναγράφεται ως δικαιούχος κυριότητας το Ελληνικό Δημόσιο, λόγω επίκλησης του δασικού χαρακτήρα του ακινήτου κατά την κτηματογράφηση.

Σε κάθε περίπτωση, η μεγάλη εικόνα παραμένει θολή. Οι χρόνιες εκκρεμότητες έχουν ως συνέπεια οι πολίτες να μην μπορούν να κατοχυρώσουν την περιουσία τους, με αποτέλεσμα να αδυνατούν να την αξιοποιήσουν (π.χ. να την πωλήσουν, να την ενοικιάσουν, να εκδώσουν οικοδομική άδεια κ.ο.κ.). Τα μεγαλύτερα προβλήματα εντοπίζονται σε Χανιά και Λασίθι Κρήτης, στην ανατολική και στη δυτική Αττική, στην Καρδίτσα και σε τμήματα των νομών Λάρισας και Τρικάλων Θεσσαλίας, καθώς επίσης στη Λακωνία και στη Μεσσηνία Πελοποννήσου.

Ειδικά για την Κρήτη, με πρόσφατη παρέμβασή τους, μηχανικοί του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (Τμήμα Ανατολικής Κρήτης) επισήμαναν ότι «με τους ακολουθούμενους ρυθμούς η ολοκλήρωση της διαδικασίας εξέτασης αντιρρήσεων θα απαιτήσει τουλάχιστον δέκα χρόνια», γεγονός που παραδέχθηκε και η διευθύντρια της διεύθυνσης Δασών Χανίων σε δημόσιες δηλώσεις της. Εστίασαν μάλιστα στο ζήτημα των καλλιεργειών χαρουπιάς, οι οποίες σε αρκετές περιπτώσεις έχουν χαρακτηριστεί ως δασικές εκτάσεις, παρότι αποτελούν παραδοσιακή γεωργική δραστηριότητα για το νησί.

Γι’ αυτό οι μηχανικοί ζητούν την έκδοση διευκρινιστικής εγκυκλίου που θα καθορίζει με σαφήνεια ποιο είδος μπορεί να χαρακτηριστεί δασικό (άγρια χαρουπιά) και ποιο όχι. Γενικότερα, στην Κρήτη εκκρεμεί η εξέταση περισσότερων από 27.500 αντιρρήσεων στα Χανιά και πάνω από 10.000 αντιρρήσεων στις περιφερειακές ενότητες Ηρακλείου και Λασιθίου.

Οι εργασίες των ΕπΕΑ εξελίσσονταν εξαρχής με ρυθμούς χελώνας. Οι βασικοί λόγοι ήταν δύο. Καταρχάς, η στελέχωσή τους απέτυχε, καθώς οι αμοιβές για τα μέλη τους ήταν εξαιρετικά χαμηλές, με αποτέλεσμα ελάχιστοι νομικοί, δασολόγοι και μηχανικοί να ανταποκριθούν. Αργότερα, στις αρχές του 2023, όταν αποφασίστηκε αύξηση της αποζημίωσής τους, συστάθηκαν περισσότερες ΕπΕΑ, αλλά στη συνέχεια υπήρξαν  κωλύματα στην καταβολή των ποσών, οπότε και πάλι η διαδικασία «φρέναρε». Στο μεταξύ, πολλές Επιτροπές σταμάτησαν να λειτουργούν (πολλές έως και τον περασμένο Σεπτέμβριο) εξαιτίας της αποχής των δικηγόρων από δίκες συμφερόντων του Δημοσίου.

Εκτός από τις περιπέτειες των ΕπΕΑ, τροχοπέδη αποτέλεσε και αποτελεί έως σήμερα η υποστελέχωση των δασικών υπηρεσιών της χώρας, με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων να καταγγέλλει ότι «η κατάσταση που λειτουργούν οι υπηρεσίες είναι οριακή», ενώ οι προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ αφενός καθυστέρησαν, αφετέρου πολλοί συμμετέχοντες δεν αποδέχθηκαν τελικά τον διορισμό τους. Ετσι, με υποστελεχωμένες υπηρεσίες, πολλοί φάκελοι δεν μπορούν καν να διαβιβαστούν στις ΕπΕΑ, καθώς πρέπει να συνοδεύονται από εισήγηση της αρμόδιας Δασικής Υπηρεσίας.

Ωστόσο οι δασολόγοι αναδεικνύουν άλλη μια σημαντική παράμετρο, που έχει να κάνει με τις δεκάδες αλλαγές στο νομικό πλαίσιο όλα τα προηγούμενα χρόνια, με τους δεκάδες νόμους, υπουργικές αποφάσεις, εγκυκλίους για τον χαρακτηρισμό των δασικών εκτάσεων και την ολοκλήρωση των Δασικών Χαρτών.

Από την πλευρά της, η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, για να λυθεί ο γόρδιος δεσμός της εξέτασης των αντιρρήσεων, έχει δεσμευθεί ότι θα φέρει νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες ώστε να επιταχυνθούν οι ρυθμοί εκδίκασης των αντιρρήσεων εντός του 2025, με στόχο έως το τέλος του έτους να έχει ολοκληρωθεί το 80% του έργου των ΕπΕΑ.

Οι νέες ρυθμίσεις θα αφορούν την αύξηση του αριθμού των Επιτροπών, ακόμη και με μέλη από άλλες περιοχές, αλλά θα επιτρέπουν και την αντιμετάθεση, δηλαδή θα δίνουν τη δυνατότητα σε Επιτροπές που έχουν σχεδόν ολοκληρώσει το έργο τους, την εξέταση φακέλων από άλλες περιοχές που παρουσιάζουν καθυστερήσει, όπως της Κρήτης, της Θεσσαλίας κ.ά.

Εως σήμερα έχουν κυρωθεί Δασικοί Χάρτες που αντιστοιχούν στο 90% της επικράτειας. Εκκρεμεί η κύρωση για τις εκτάσεις για τις οποίες έχουν υποβληθεί αντιρρήσεις και αιτήματα διόρθωσης προδήλου σφάλματος, καθώς και η τελική απόφαση για την τύχη των περιοχών που καταλαμβάνουν αυθαίρετοι οικισμοί σε δάση (οικιστικές πυκνώσεις).

. . .