Δίκη για το Μάτι: Ενοχή για Δούρου και άλλα έντεκα πρόσωπα ζήτησε η εισαγγελέας

Την ενοχή 12 κατηγορούμενων και την απαλλαγή 9 ζήτησε η εισαγγελέας της έδρας του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων στη δίκη για το Μάτι.

Η εισαγγελέας Σταματίνα Περιμένη ζήτησε την ενοχή μεταξύ άλλων για τους Σωτήρη Τερζούδη, Βασίλη Ματθαιόπουλο, Ιωάννη Φωστιέρη, Χρήστο Γκολφίνο, αλλά και της τότε περιφερειάρχη Αττικής Ρένας Δούρου και του δημάρχου Ραφήνας Πικερμίου Ευάγγελου Μπουρνούς.

Παράλληλα ζήτησε την απαλλαγή των Ηλία Ψινάκη, Αντώνη Παλαπατζη, Βάιο Θανασιά, Δημήτρη Στέργιου Καψάλη, Χρήστου Λάμπρη, Χρήστου Δροσόπουλος, Γεωργίου Πορτοζούδη, Στέφανου Κολοκούρη και Χαράλαμπου Συρογιάννη.

Τι είπε η εισαγγελέας

– Ο Σωτήρης Τερζούδης, τότε αρχηγός της Πυροσβεστικής, όφειλε να αναλάβει προσωπικά την παροχή εντολών προς τους υφιστάμενούς τους. Θα έπρεπε να το έχει κάνει πριν από την έναρξη της κρίσιμης κατάστασης, να έχει φροντίσει να μην απομακρυνθούν 4 μάχιμα οχήματα από την Ανατολική Αττική, περιοχή γνωστής επικινδυνότητας. Δεν θα έπρεπε να έχει επιτρέψει την εκτροπή του ελικόπτερου στη motor oil, αν πράγματι δεν διαπίστωνε και ο ίδιος την ανάγκη να σταλεί το μέσο εκεί. Επρεπε να είναι ο πρώτος που θα ζητήσει συνδρομή, και δη από τον Στρατό. Οταν προέκυψε η ανάγκη διάσωσης ανθρώπων, είμαι απολύτως πεπεισμένη ότι όφειλε να διατάξει και διά του υπαρχηγού τη διάσωση και με τα μέσα της Πυροσβεστικής και να μην το αφήσει μόνο στο Λιμενικό. Να κηρυχθεί ένοχος, γιατί από τις παραλείψεις αυτές επήλθε το αποτέλεσμα και όφειλε λόγω της θέσης και της εμπειρίας του να προβλέψει το καταστροφικό αποτέλεσμα της πυρκαγιάς.

– Ο δεύτερος κατηγορούμενος, Βασίλης Ματθαιόπουλος, ως υπαρχηγός επιχειρήσεων, είχε τη διοικητική ικανότητα και γνώριζε πως μια τέτοια φωτιά μπορεί να εξελιχθεί υπό αυτές τις συνθήκες. Θα οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια σε απώλεια ανθρώπινων ζωών. Και ο ίδιος έχοντας την εποπτεία του ΕΣΚΕ θα έπρεπε να έχει την ενημέρωση και να την απαιτεί, του πως γίνεται η διαχείριση των πυροσβεστικών οχημάτων και των εναέριων μέσων. Ηταν αυτός που όφειλε, και το έκανε με ένα τρόπο, να δίνει εντολές. Θα έπρεπε να φροντίσει να μην απογυμνώσει την ανατολική Αττική σε μια τέτοια ημέρα. Ως επιχειρησιακός αρχηγός έπρεπε να έχει τα μάτια του παντού. Δύσκολο, αλλά αυτός είναι ο σταυρός της θέσης αυτής. Αν στάθμιζε τις πληροφορίες θα είχε την πληροφόρηση ότι η φωτιά κινείται ανατολικά. Σκέφτηκε και ρώτησε τον επίγειο αν πρέπει να εκκενωθούν οι κατασκηνώσεις. Για τον υπόλοιπο κόσμο; Εχεις συναίσθηση του κινδύνου, άρα ο υπόλοιπος κόσμος; Από αυτές τις παραλείψεις, τη μη αποτροπή της απομάκρυνσης των πυροσβεστικών οχημάτων από την περιοχή, μη αξιοποίησης πληροφοριών για την επικινδυνότητα, την μη ενημέρωση για την κρισιμότητα της κατάστασης σε ΟΤΑ και Πολιτική Προστασία, δεν προέβλεψε το αποτέλεσμα αν και όφειλε και μπορούσε. Να κηρυχθεί ένοχος.

– Ο τρίτος κατηγορούμενος, Ιωάννης Φωστιέρης, τότε επικεφαλής του ΕΣΚΕ, πρακτικά ήταν ο πρώτος που αποφάσιζε πού θα πάνε τα εναέρια μέσα, είχε τη διοίκηση του 199, έπρεπε να δώσει κατευθύνσεις και εντολές. Δεν αξιολογήθηκαν οι πληροφορίες που έφταναν στο 199 για την επικινδυνότητα. Δεν αντιλήφθηκε ότι δίνονται οδηγίες από κάποιους εκφωνητές στο 199 που έλεγαν «τι να σας πω, πάτε προς τη θάλασσα». Για τη διαχείριση των εναέριων έγινε το ολέθριο λάθος της εκτροπής προς τη motor oil που δεν διέτρεχε κίνδυνο άμεσης έκρηξης. Είναι βέβαιο ότι αν το ελικόπτερο είχε επιχορήγηση στην Πεντέλη θα είχε βοηθήσει στην επιβράδυνση της φωτιάς και θα είχε λειτουργήσει αποτρεπτικά ως προς τα καταστροφικά αποτελέσματα που ακολούθησαν.

Το δεύτερο επιχειρησιακό λάθος ήταν ότι δεν δόθηκε εντολή να σηκωθούν τα σινούκ. Μπορεί να μη μπορούσαν να επιχειρήσουν στην Κινέτα, αλλά να μπορούσαν στο Μάτι. Ως διοικητής ΕΣΚΕ είχε καθήκον να ενημερώσει τον αρχηγό για να το βοηθήσει να λάβει αποφάσεις. Ως εκ τούτου, δεν κατέστησε σαφές στον αρχηγό ότι χρειάζονται ενίσχυση δυνάμεων και ότι μπορούν να τις ζητήσουν από το ΓΕΕΘΑ.

Είχε υποχρέωση να συντονίσει τα τμήματα, να ενημερώσει τον αρχηγό και να ενεργεί προς αποτροπή του αξιόποινου αποτελέσματος. Να κηρυχθεί ένοχος.

– Ο Χρήστος Γλοφίνος, επικεφαλής του 199 της Πυροσβεστικής, έχοντας την ευθύνη συντονισμού της υπηρεσίας του και γνωρίζοντας ότι κατεύθυναν τον κόσμο προς την ακτή, δεν φρόντισε να ενημερώσει το λιμενικό ότι πάει κόσμος στη θάλασσα. Να κηρυχθεί ένοχος

– Ο Φίλιππος Παντελεάκος δεν είχε ενημερώσει την τοπική αρχή και δεν συντόνισε τις υπηρεσίες. Να κηρυχθεί ένοχος.

– Ο Δαμιανός Παπαδόπουλος, διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας στη Νέα Μάκρη, παρέλειψε να ενημερώσει άμεσα Παναγιώτοπουλο για την κατάσταση, ούτε για το ΕΣΚΕ. Είπε εδώ και ο ίδιος το κατάλαβε. Ενώ προέβλεψε την καταστροφή, ενήργησε μόνος του, και αυτή δεν ήταν η ενδεδειγμένη διαδικασία.

– Ο Νικόλαος Παναγιώτοπουλος, διοικητής Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Αθηνών, έφτασε σε ώρα που ήταν πλέον κρίσιμη. Είναι το οριακό σημείο που πρέπει να γινει εισήγηση για την απομάκρυνση του κόσμου. Και το παραλείπει. Και από την παράλειψη αυτή χάνεται πολύτιμος χρόνος και σε λίγα λεπτά η φωτιά περνούσε τη λεωφόρο Μαραθώνος.

– Ο Χαράλαμπος Χιώνης, διοικητής Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Ανατολικής Αττικής, είδε τη φωτιά στην έναρξη. Ναι μεν την υπολόγισε εκτός της περιφέρειάς του, αλλά μπορούσε να διαβλέψει ότι μπορεί να μπει στην περιφέρεια του η φωτιά. Δεν επικοινώνησε με τον υφιστάμενο του της Νέας Μάκρης και φτάνει στις 6 το απόγευμα δηλαδή 1 ώρα και 10 λεπτά μετά. Πλέον δεν μπορεί να κάνει τίποτα για απομάκρυνση, παρά μόνο διασώσεις κι αυτό ξεκινάει να κάνει. Η παράλειψη του έγκειται στο ότι δεν επιλήφθηκε νωρίτερα για να αναλάβει τον επίγειο συντονισμό. Ενοχος, όπως κατηγορείται.

– Ο Ιωάννης Καπάκης, γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, δεν έκρινε την επικινδυνότητα της φωτιάς και το άφησε σε κατώτερους. Συνετέλεσε με την παράλειψή του στο αποτέλεσμα, γιατί η παράλειψη του συντονισμού για την κινητοποίηση του μηχανισμού πολιτικής προστασίας ήταν κομβική.

– Η περιφερειάρχης Αττικής Ρενα Δούρου δεν είχε μεταβιβάσει στην κ. Τσούπρα την αρμοδιότητα. Την είχε η ίδια, όπως είχε και την αρμοδιότητα σύγκλησης της ΣΟΠΠ Ανατολικής Αττικής εν τη απουσία του Φιλίππου. Ως εκ τούτου παρέλειψε να κινητοποιήσει τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας. Συγκάλεσε το ΣΟΠΠ 8 το βράδυ, ήταν κατόπιν εορτής. Είχε εγγυητική θέση και ευθύνη για την αποτροπή. Προτείνω την ενοχή της.

– Ο δήμαρχος Ραφήνας Ευάγγελος Μπουρνούς ενημέρωσε τον κόσμο ότι η φωτιά δεν πήγαινε προς την περιοχή. Ολα τα υπόλοιπα που όφειλε τα έκανε. Παρέλειψε το κομμάτι της ενημέρωσης των πολιτών.

– Ο Κωνσταντίνος Αγγελόπουλος, κάτοικος από την αυλή του οποίου ξεκίνησε η φωτιά, ένοχος όπως κατηγορείται.

Απαλλαγές

– Στον Ηλία Ψινάκη, τότε δημαρχο Μαραθώνα, του αποδίδεται ότι δεν καθάρισε τα οικόπεδα. Είναι αόριστη η κατηγορία. Πρέπει να ξέρουμε αν οι ακαθάριστοι χώροι ήταν εντός αρμοδιότητας του δήμου. Πρέπει να υπάρχει αιτιώδης συνάφεια με το αποτέλεσμα. Προτείνω την απαλλαγή.

– Τα ίδια ισχύουν και για τους αυτοδιοικητικούς Αντώνη Παλαπατζη, Βάιο Θανασιά και Δημήτρη Στεργίου Καψάλη.

– Ο Λάμπρης, διευθυντής πυρόσβεσης διάσωσης, εξετέλεσε τις εντολές της υπηρεσίας του, πήγε εκεί που του υπέδειξαν. Προσωπικά δεν έχω βρει παράλειψη καθήκοντος, ούτε αμελή εκτέλεση στο καθήκον του. Προτείνω την απαλλαγή του.

– Ο Δροσοπούλος το ίδιο. Πέταξε υπό αντίξοες συνθήκες, έκανε αυτό για το οποίο διεταχθη. Ούτε σε αυτόν βρίσκω αμελεί. Αντιθέτως βρίσκω επιμελέστατη άσκηση. Την απαλλαγή του.

–  Ο Γεώργιος Πορτοζουδης, διοικητής της ΥΕΜΣ, δεν αποδείχθηκε ότι του ζητήθηκε κάτι και δεν το έκανε. Δεν του ζητήθηκε να δώσει εντολή απογείωσης. Από τους λίγους πιλότους που διέθετε η υπηρεσία, φρόντισε να υπάρχει και πλήρωμα. Να απαλλαγεί.

– Ο Στέφανος Κολοκούρης, τότε διοικητής της ΕΜΑΚ, πήρε εντολή τελικά στις 7 το απόγευμα. Νωρίτερα ο αρχηγός του είχε ζητήσει να είναι έτοιμος και όταν έπρεπε να του δώσει ο Τζουβάρας την εντολή δεν την έδωσε. Επέστρεψε εκούσια από την άδεια του για να βοηθήσει την κατάσταση στην Κινέτα. Γιατί να μη βοηθήσει και σε επόμενο περιστατικό;

– Ο Χαράλαμπος Συρογιάννης, πρώην υποδιοικητής εναέριων της ΕΛΑΣ, είχε υποχρεώσει να φροντίζει τα εναέρια της αστυνομίας. Ουδέποτε έλαβε εντολή να επιχειρήσει στην πυρκαγιά, δεν υποβλήθηκε ποτέ τέτοιο αίτημα.

Νωρίτερα η εισαγγελέας έβαλε το ένα δίπλα στο άλλο τα κομμάτια του μοιραίου παζλ που συμπληρώνουν την εικόνα της κόλασης που βίωσε το Μάτι. Στο στόχαστρο της μπήκαν παραλείψεις αλλά και λανθασμένες αποφάσεις πρωτίστως της Πυροσβεστικής αλλά και της Γραμματείας Πολίτικης Προστασίας και των Αυτοδιοικητικών.

Η κυρία Περιμένη προχώρησε στο κεφάλαιο της αγόρευσης της που αφορά την ανάλυση των πραγματικών περιστατικών από την έναρξη της φωτιάς μέχρι και τις φρικτές σκηνές που εκτυλίχθηκαν την παραλία στο Μάτι όταν άνθρωποι είχαν ήδη καεί και άλλοι βρίσκονταν στην θάλασσα.

Στην κάθε φάση που περιγράφει η εισαγγελική λειτουργός περιγράφει ενέργειες προσώπων που συνδέονται με την ολέθρια κατάληξη της φωτιάς.

Η εισαγγελέας εντοπίζει πρόβλημα αμέσως μετά την έναρξη της φωτιάς στο Νταού, όταν ήδη μέσα της πυροσβεστικής έχουν μετακινηθεί για την φωτιά στην Κινέτα. «Η φωτιά βρίσκει την περιοχή αποδυναμωμένη σε μέσα», ανέφερε.

Το επόμενο στάδιο αφορά, κατά την εισαγγελική αγόρευση, το κρίσιμο ζήτημα της παρακολούθησης και εποπτείας των δεδομένων της φωτιάς από τον επιτόπιο επικεφαλής, το οποίο είναι εξαρχής ελλιπές.

Κατά την κυρία Περιμένη, η επικεφαλής της Πυροσβεστικής δεν εκτίμησαν έγκαιρα την κατάσταση “σε μια περιοχή με μεγάλο παρελθόν και γεμάτη κόσμο” όπως ανέφερε.

Συνεχίζοντας την ανάλυση των γεγονότων, η εισαγγελέας είπε πως ενώ πλέον η φωτιά έχει γίνει ανεξέλεγκτη:

«Κάποια στιγμή εμφανίζεται ένα εναέριο και το συντονιστικό. Το πρώτο Έρικσον ενημερώνει ότι η φωτιά θα απειλήσει σπίτια και ανθρώπους. Ναι μεν αυτό η Πυροσβεστική το ακούει κάθε μέρα που έχει φωτιά σε εξέλιξη, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι μια πληροφορία που δεν θα πρέπει να αξιολογηθεί. Παραλληλα, τηλεφωνούν στο Κέντρο Πολιτικής Προστασίας της Πυροσβεστικής πολίτες, τους λένε ότι “οι συνθήκες σήμερα είναι για να καεί το σύμπαν”. Και ήταν τέτοιες οι συνθήκες που η φωτιά πήγαινε ευθεία στους οικισμούς. Ζητάνε την προσοχή. Αλλά η απάντηση που λαμβάνουν είναι τουλάχιστον αδιάφορη».

Στο ζήτημα της εκτροπής του αεροσκάφους από το Μάτι προς τα διυλιστήρια Κορίνθου η εισαγγελέας επισήμανε:

«Το Έρικσον έκανε μια βολή και φεύγει να πάει στα διυλιστήρια σε εκτέλεση εντολής. Η εντολή ήταν σαφής. Πας για Μότορ Οιλ. Βεβαίως ήταν μια πολύ σοβαρή και επικίνδυνη υποδομή. Ωστόσο όταν οι καταστάσεις είναι τόσο κρίσιμες, οι αποφάσεις που παίρνονται πρέπει να λαμβάνονται με τη βαρύτητα της κάθε περίστασης. Πρωτίστως οφείλεις να προστατέψεις τους ανθρώπους. Αυτές είναι δύσκολες αποφάσεις που λαμβάνουν αυτοί που βρίσκονται σε μεγάλες θέσεις. Το διυλιστήριο έχει και δικό του σύστημα πυρασφάλειας. Ηταν μια φωτιά που είχε ξεκινήσει πριν από εκείνη στο Μάτι. Θα έπρεπε να ελέγξουν την κατάσταση από τους επίγειους. Είτε γιατί φοβήθηκαν, είτε γιατί πιέστηκαν δεν το έκαναν. Η στάθμιση που έπρεπε να γίνει για να διατεθούν τα ελάχιστα μέσα δεν έγινε ή έγινε καθ’ υπέρβαση γιατί παραβιάστηκε στην πραγματικότητα η ιεράρχηση που βάζει ο ίδιος ο νομοθέτης. Επικράτησε η προστασία της εγκατάστασης, της υποδομής από την προστασία της ανθρώπινης ζωής».

Αναφερόμενη στο θέμα της απομάκρυνσης των κατοίκων, η κυρία Περιμένη σημείωσε:

«Πρέπει να αφήσουμε τον κόσμο στα σπίτια τους η όχι; Για να πάρεις απόφαση πρέπει να σε απασχολήσει. Την απόφαση αυτή την παίρνει ο δήμαρχος, ο περιφερειάρχης, ο γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας. Το ζήτημα ήταν από κάποιον να ασκηθεί η αρμοδιότητα. Δεν ασκήθηκε από κανέναν και αυτό είναι τραγικό»

Για τους ανθρώπους που πνίγηκαν είπε πως η πληροφόρηση πως υπάρχουν άνθρωποι στην θάλασσα έγινε τυχαία:

«Αν γινόταν πιο νωρίς θα μπορούσε να φύγει ο κόσμος να πάει αλλού, όχι σε άλλη ήπειρο. Για αυτούς τους ανθρώπους που τους πήρε το κύμα αν κάποιος τους είχε πει “μην απομακρυνθείτε από την ακτή έρχονται να σας πάρουν” οι νεκροί που πνίγηκαν θα ήταν λιγότεροι. Μάθαμε για τους ανθρώπους στο Μάτι μέσω της Δανίας… Και αφού έμαθαν για αυτούς τους δώδεκα που ήταν στο νερό δεν είπε κανείς τους “μπας και υπάρχουν και άλλοι άνθρωποι στη θάλασσα; Με τη συνδρομή του λιμενικού που θα μπορούσε να κινητοποιήσει μικρά σκαφάκια. Ο αρχηγός θα έπρεπε να ζητήσει συνδρομή του λιμενικού. Αυτή είναι η πολιτική προστασία».

. . .