Δέσμη προτάσεων από Κομισιόν για την «Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων»

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη στρατηγική της για την Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων (SIU), μια βασική πρωτοβουλία για τη βελτίωση του τρόπου με τον οποίο το χρηματοπιστωτικό σύστημα της ΕΕ διοχετεύει τις αποταμιεύσεις σε παραγωγικές επενδύσεις.

Η εν λόγω πρωτοβουλία, σημειώνει η Κομισιόν, επιδιώκει να προσφέρει στους πολίτες της ΕΕ ευρύτερη πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές και καλύτερες επιλογές χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις. Αυτό μπορεί να ενισχύσει τον πλούτο των πολιτών, τονώνοντας παράλληλα την οικονομική ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ.

Η κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε: «Με τη σημερινή πρόταση για μια Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων επιτυγχάνουμε διπλό όφελος. Τα νοικοκυριά θα έχουν περισσότερες και ασφαλέστερες ευκαιρίες να επενδύσουν στις κεφαλαιαγορές και να αυξήσουν τον πλούτο τους. Ταυτόχρονα, οι επιχειρήσεις θα έχουν ευκολότερη πρόσβαση σε κεφάλαια, ώστε να καινοτομούν, να αναπτύσσονται και να δημιουργούν καλές θέσεις εργασίας στην Ευρώπη.»

Η SIU αποτελεί οριζόντιο παράγοντα διευκόλυνσης που θα δημιουργήσει ένα χρηματοδοτικό οικοσύστημα προς όφελος των επενδύσεων στους στρατηγικούς στόχους της ΕΕ. Όπως επισημαίνεται στην Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας, η ικανότητα της Ευρώπης να αντιμετωπίσει τις τρέχουσες προκλήσεις —όπως η κλιματική αλλαγή, οι γρήγορες τεχνολογικές αλλαγές και η νέα γεωπολιτική δυναμική— απαιτεί σημαντικές επενδύσεις, τις οποίες η έκθεση Ντράγκι εκτιμά σε επιπλέον 750-800 δισ. ευρώ ετησίως έως το 2030, ποσό το οποίο επηρεάζεται περαιτέρω από τις αυξημένες αμυντικές ανάγκες.

Μεγάλο μέρος αυτών των πρόσθετων επενδυτικών αναγκών αφορά μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), καθώς και καινοτόμες επιχειρήσεις, οι οποίες δεν μπορούν να βασίζονται αποκλειστικά στην τραπεζική χρηματοδότηση. Με την ανάπτυξη ολοκληρωμένων κεφαλαιαγορών —παράλληλα με ένα ολοκληρωμένο τραπεζικό σύστημα— η SIU μπορεί να αντιστοιχίσει αποτελεσματικά τις αποταμιεύσεις με τις επενδυτικές ανάγκες.

Η ΕΕ διαθέτει ταλαντούχο εργατικό δυναμικό, καινοτόμες εταιρείες και μεγάλη δεξαμενή αποταμιεύσεων των νοικοκυριών, ύψους περίπου 10 τρισεκατομμυρίων ευρώ σε τραπεζικές καταθέσεις. Οι τραπεζικές καταθέσεις είναι ασφαλείς και εύκολα προσβάσιμες, αλλά συνήθως αποφέρουν χαμηλότερα κέρδη από ό,τι οι επενδύσεις στις κεφαλαιαγορές. Η SIU μπορεί να στηρίξει την ευημερία των πολιτών μας, προσφέροντάς τους την επιλογή και τις ευκαιρίες να επιδιώξουν καλύτερες αποδόσεις, μέσω της τοποθέτησης των αποταμιεύσεών τους στις κεφαλαιαγορές, σημειώνει η Κομισιόν.

Ταυτόχρονα, περισσότερες επενδύσεις στις κεφαλαιαγορές στηρίζουν την πραγματική οικονομία, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη να αναπτυχθούν και να ευδοκιμήσουν. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει καλύτερες θέσεις εργασίας με πιο ανταγωνιστικούς μισθούς για τους Ευρωπαίους εργαζομένους και να προωθήσει τις επενδύσεις και την ανάπτυξη σε όλους τους οικονομικούς τομείς — ιδίως σε τομείς που η ΕΕ έχει χαρακτηρίσει ως στρατηγικά σημαντικούς, όπως η τεχνολογική καινοτομία, η απανθρακοποίηση και η ασφάλεια.

Η υλοποίηση της SIU αποτελεί κοινή ευθύνη των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, των κρατών μελών και όλων των βασικών ενδιαφερόμενων μερών, η οποία απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες και στενή συνεργασία σε τέσσερις άξονες εργασίας:

1. Πολίτες και αποταμιεύσεις: Οι ιδιώτες αποταμιευτές διαδραματίζουν ήδη κεντρικό ρόλο στη χρηματοδότηση της οικονομίας της ΕΕ μέσω τραπεζικών καταθέσεων, αλλά θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα, εφόσον το επιθυμούν, να διατηρούν μεγαλύτερο μέρος των αποταμιεύσεών τους σε μέσα της κεφαλαιαγοράς με υψηλότερες αποδόσεις, μεταξύ άλλων ενόψει της συνταξιοδότησής τους.

2. Επενδύσεις και χρηματοδότηση: Για την τόνωση των επενδύσεων, και ιδίως εκείνων που αφορούν κρίσιμους τομείς, η Επιτροπή θα θεσπίσει πρωτοβουλίες με στόχο τη βελτίωση της διαθεσιμότητας κεφαλαίων και της πρόσβασης σε κεφάλαια για όλες τις επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.

3. Ενοποίηση και κλίμακα: Η μείωση των ανεπαρκειών που απορρέουν από τον κατακερματισμό θα απαιτήσει σημαντικές προσπάθειες για την άρση τυχόν ρυθμιστικών ή εποπτικών φραγμών στις διασυνοριακές δραστηριότητες των υποδομών της αγοράς, στη διαχείριση περιουσιακών στοιχείων και στη διανομή κεφαλαίων. Αυτό θα επιτρέψει στις επιχειρήσεις να επιτύχουν αποδοτική κλίμακα σε ολόκληρη την ΕΕ.

4. Αποδοτική εποπτεία στην ενιαία αγορά: Η Επιτροπή θα προτείνει μέτρα για να διασφαλίσει ότι όλοι οι συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές τυγχάνουν παρόμοιας μεταχείρισης, ανεξάρτητα από τον τόπο εγκατάστασής τους στην ΕΕ. Αυτό θα απαιτήσει την ενίσχυση της χρήσης εργαλείων σύγκλισης, καθώς και την ανακατανομή των εποπτικών αρμοδιοτήτων μεταξύ του εθνικού και του ενωσιακού επιπέδου.

Τέλος, η SIU αποσκοπεί επίσης στην ενίσχυση της ολοκλήρωσης και της ανταγωνιστικότητας του τραπεζικού τομέα της ΕΕ, μεταξύ άλλων μέσω της εμβάθυνσης της Τραπεζικής Ένωσης. Η Επιτροπή θα αξιολογήσει επίσης τη συνολική κατάσταση του τραπεζικού συστήματος στην ενιαία αγορά, συμπεριλαμβανομένης της ανταγωνιστικότητάς του.

Επόμενα βήματα

Οι δράσεις που προτείνονται στην παρούσα στρατηγική θα αναπτυχθούν περαιτέρω κατά την προσεχή περίοδο, σε συνεχή διάλογο με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Οι δέσμες μέτρων που θα ληφθούν θα αφορούν περιορισμένο φάσμα τομέων και θα συνδέονται σαφώς με την τόνωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας της ΕΕ, με την προτεραιότητα για το 2025 να δίνεται στις δράσεις με τον μεγαλύτερο αντίκτυπο.

Η εφαρμογή της SIU θα βασίζεται τόσο σε νομοθετικά όσο και σε μη νομοθετικά μέτρα, καθώς και σε μέτρα που πρέπει να αναπτυχθούν από τα ίδια τα κράτη μέλη. Η μελλοντική επιτυχία θα απαιτήσει συνεργατικές προσπάθειες από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των κρατών μελών, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του ιδιωτικού τομέα και της κοινωνίας των πολιτών.

Το δεύτερο τρίμηνο του 2027, η Επιτροπή θα δημοσιεύσει ενδιάμεση επανεξέταση της συνολικής προόδου όσον αφορά την επίτευξη της Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων.