Δένδιας: Ο στρατηγικός ο ρόλος της Κρήτης επηρεάζει τις εξελίξεις στη Συρία – Η σπόντα για Τουρκία

Ο ίδιος εξήγησε την κατάσταση που επικρατεί στη Συρία και πώς ο στρατηγικός ρόλος της Κρήτης επηρεάζει το ρόλο στις γεωπολιτικές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή. Παράλληλα, αναφέρθηκε στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και για το πώς μπορεί η Τουρκία, από τις ηπειρωτικές ακτές της, να διαγράψει μια πορεία προς τη Λιβύη, αγνοώντας το σύνολο των ελληνικών νησιών στο ενδιάμεσο και την Κρήτη. Όταν μάλιστα, η Άγκυρα απαιτεί να λαμβάνεται ως «σοβαρό» το τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Στην ομιλία του, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας ανέφερε:

«Κυρίες και κύριοι,

Θα ήθελα να πω ότι είναι πολύ σημαντικό που μου δίνεται η ευκαιρία σήμερα να μιλήσω για την Κρήτη σε αυτήν την Αναπτυξιακή Διάσκεψη στο Ηράκλειο.

Το να μιλήσουμε για το στρατηγικό όραμα της Κρήτης νομίζω είναι κάτι το οποίο είναι ευρύτερα γνωστό. Είναι σαφές. Αυτό που ίσως είναι λίγο πιο ενδιαφέρον, είναι να κοιτάξει κανείς τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή πριν γυρίσει για να δει τι ρόλο μπορεί να παίξει η Κρήτη σε αυτές τις εξελίξεις.

Γιατί η Κρήτη, βεβαίως, υπήρξε ένας φάρος για τον Ελληνισμό, ο πρώτος ελληνικός πολιτισμός, ο Μινωικός Πολιτισμός, αναπτύχθηκε εδώ. Και από εκεί και πέρα συνεισέφερε, μέσα στην πορεία των αιώνων και στην πολιτική και στην πνευματική ζωή του τόπου.

Και βεβαίως η τεράστια αξία της, δεν διέφυγε της προσοχής των μεγάλων δυνάμεων κατά τη διάρκεια της Ιστορίας της Ανθρωπότητας, ακριβώς λόγω της θέσης της, από την εποχή της αρχαίας Ελλάδας, αργότερα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, του Μεγάλου Κράτους της Γαληνοτάτης -των Βενετών – αργότερα, της Μεγάλης Βρετανίας και των Μεγάλων Δυνάμεων εκείνης της εποχής.

Θα ήθελα να σας παρακαλέσω να κοιτάξουμε λίγο τον ορίζοντα γύρω μας, πού βρισκόμαστε σήμερα.

Η Κρήτη είναι ακριβώς πάνω στο σημείο τομής του άξονα Βορρά-Νότου και Ανατολής-Δύσης, της τομής και του γεωπολιτικού, και του γεωγραφικού, και του ενεργειακού άξονα. Τίποτα από όλα αυτά δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι δεν έχει τεράστια σημασία. Το καθένα ξεχωριστά.

Αν κοιτάξουμε την ευρύτερη περιοχή, λοιπόν, είναι καλό να πάμε ανατολικά στην τελευταία μεγάλη γεωπολιτική μεταβολή στην ευρύτερη περιοχή και αναφέρομαι στη Συρία. Κυρίες και κύριοι, δεν ξέρω πόσο έχετε παρακολουθήσει τα γεγονότα στη Συρία είναι όμως, σας διαβεβαιώ, εξαιρετικά σημαντικά.

Πρέπει να γυρίσουμε πίσω στον 20ο αιώνα για να δούμε στην προοπτική αυτή τι έχει συμβεί στη Συρία του σήμερα. Η Συρία είναι ένα κράτος το οποίο δημιουργήθηκε εν πολλοίς από τεχνητές συνθήκες μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, “a line in the sand”, μία γραμμή στην άμμο. Η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία, νικήτριες δυνάμεις του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, χωρίζουν το Ιράκ από τη Συρία, δημιουργούν δύο κράτη. Η Συρία και ο Λίβανος είναι στη γαλλική σφαίρα επιρροής, η Συμφωνία Σάικς–Πικώ (“Sykes–Picot Agreement”), αν την έχετε ακούσει.

Επί τη βάσει αυτής της συμφωνίας, λοιπόν, δημιουργείται το κράτος της Συρίας. H Γαλλία φεύγει το 1947 από τη Συρία και ακολουθεί σειρά πραξικοπημάτων. To 1970, σε ένα από αυτά τα πραξικοπήματα, ο Χαφέζ αλ Άσαντ ελέγχει τη Συρία για μία μακρά σειρά ετών με σκληρή πυγμή. Αντιμετωπίζει και καταστέλλει εξεγέρσεις του σουνιτικού στοιχείου στη Χάμα, σκοτώνει πάνω από 15.000 ανθρώπους. Τον διαδέχεται ο εξίσου σκληρός αλλά λιγότερος ικανός δευτερότοκος γιος του.

Πέφτει το καθεστώς Άσαντ. Και μετά το καθεστώς Άσαντ τι παρατηρείται; Η Συρία έχει τέσσερα κύρια στοιχεία και μία σειρά από μικρότερα που την απαρτίζουν. Έχει το σουνιτικό στοιχείο, τη σουνιτική πλειοψηφία, το Σιιτικό στοιχείο, τους Αλεβίτες, αυτοί οι οποίοι στήριξαν το καθεστώς Άσαντ, το κουρδικό στοιχείο, το στοιχείο των Δρούζων και επίσης, συμπληρωματικά, τους Ορθοδόξους, τους Αρμενίους και ορισμένες άλλες μικρές ομάδες.

Αυτό που βλέπουμε αυτή τη στιγμή στη Συρία είναι η πλήρης επικράτηση του σουνιτικού στοιχείου. Τη δημιουργία, λοιπόν, δυνάμει, ενός σουνιτικού τόξου: Τουρκία – Συρία – Λίβανος (ο Λίβανος πάντοτε παρακολουθεί τις εξελίξεις της Συρίας). Και το ερώτημα που τίθεται είναι, αν θα μπορεί το υπάρχον καθεστώς Αλ Σάρα να συμπεριλάβει τα υπόλοιπα στοιχεία που αποτελούν το μωσαϊκό της σημερινής Συρίας ή θα επιδιώξει μόνο του να κυριαρχήσει στη χώρα.

Η προθεσμία ήταν μέχρι την 1η Μαρτίου για να δημιουργήσει μια συμπεριληπτική κυβέρνηση. Η 1η Μαρτίου πέρασε χωρίς να έχει συμβεί αυτό. Λίγες μέρες όμως αργότερα συνέβησαν δύο αντικρουόμενα γεγονότα: Το πρώτο είναι οι βιαιοπραγίες εναντίον των Αλεβιτών κ.ά στην παραλιακή Συρία, στην παραλία της Μεσογείου και την ίδια στιγμή σχεδόν, η ανακοίνωση μιας συνεργασίας με το κουρδικό στοιχείο, που βρίσκεται κυρίως στην Βορειανατολική Συρία.

Η Συρία παραμένει ένα ερώτημα. Απέναντι σε αυτό το ερώτημα, η Ελλάδα οφείλει να έχει σαφή θέση. Σαφή θέση που αφορά στον γεωπολιτικό ρόλο και την επιρροή της Συρίας στο μέλλον, αλλά μια και μιλάμε εδώ στην Κρήτη γι’ αυτό, η Ελλάδα πρέπει να έχει και έχει μια σαφέστατη θέση – εκφράστηκε με σειρά ανακοινώσεων από το Υπουργείο Εξωτερικών- υπέρ της προστασίας των χριστιανικών πληθυσμών στη Συρία.

Θέλω να ξεκαθαρίσουμε ότι η Κρήτη είναι στην πραγματική έννοια, όχι στη στενή γεωγραφική έννοια, το κοντινότερο μείζον τμήμα του ελλαδικού χώρου προς τη Συρία. Εάν κοιτάξουμε νοτιότερα τώρα, υπάρχει κατ’ αρχήν η Αίγυπτος, μία χώρα σημαντική και φιλική προς την Ελλάδα, αλλά με πολλά προβλήματα.

Η Αίγυπτος είναι μία τεράστια χώρα 100 εκατομμυρίων κατοίκων, με ραγδαία πληθυσμιακή αύξηση. Χρειάζεται να βρίσκονται ένα εκατομμύριο νέες δουλειές κάθε χρόνο για τη νέα γενιά των Αιγυπτίων, εξαιρετικά δυσχερές με τους σημερινούς ρυθμούς ανάπτυξης. Η Αίγυπτος χρειάζεται στήριξη και βοήθεια.

Αλλά κάτω αμέσως από την Αίγυπτο, αρχίζει ένα χάος: τα δύο Σουδάν, η πλήρης αποσταθεροποίηση στην Υποσαχάρια Αφρική, η πολύ περίεργη κατάσταση στο Τίγκρεϋ, στη Βόρεια Αιθιοπία, σε συνδυασμό με την Ερυθραία. Και βέβαια δεν πρέπει να αγνοούμε τη Λιβύη, η οποία παραμένει αυτό που οι Αγγλοσάξονες λένε “Failed State”, διχασμένη ανάμεσα στη Δυτική και στην Ανατολική Λιβύη. Η Ανατολική Λιβύη ιδίως, όπως ξέρετε, για την Ελλάδα έχει μια τεράστια σημασία.

Πρέπει να θυμηθούμε επίσης και το εξής, ότι πάνω από την Κρήτη -κυριολεκτικά πάνω από την Κρήτη, σαν να μην υπήρχε- διέρχεται το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Ένα μνημόνιο παντελώς ανύπαρκτο, το οποίο βασίζεται σε μια ιδιόρρυθμη, φαιδρή θα έλεγα, εάν δεν μπορούσε να δημιουργήσει τέτοιες συνέπειες, νομική κατασκευή.

Ποια είναι αυτή η νομική κατασκευή; Ότι τα νησιά, ανεξαρτήτως μεγέθους, Κρήτη, ίσως Σικελία, δεν έχουν οποιοδήποτε άλλο δικαίωμα πέραν χωρικών υδάτων έξι μιλίων, στερούνται δικαιώματος υφαλοκρηπίδας, στερούνται κατ’αυτή την ιδιόρρυθμη νομική άποψη που εκφράζει ένα τμήμα του τουρκικού κατεστημένου, δικαιώματος Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης!

Έτσι μπορεί η Τουρκία, από τις ηπειρωτικές ακτές της, να διαγράψει μια πορεία προς τη Λιβύη, αγνοώντας το σύνολο των ελληνικών νησιών στο ενδιάμεσο και την Κρήτη. Την Κρήτη, ένα από τα μεγαλύτερα νησιά της Μεσογείου.

Ή να σας το πω με ένα άλλο παράδειγμα επίσης σαφές. Φανταστείτε εμείς στην Ελλάδα χρησιμοποιώντας τις ακτές της Πελοποννήσου και του Ιονίου, να συμφωνήσουμε με την Ισπανία αποκλειστική ζώνη μοιράζοντας τη Μεσόγειο, αγνοώντας την ύπαρξη της Σικελίας στο ενδιάμεσο. Πόσο σοβαρό θα φαινόταν αυτό;

Όμως η γειτονική μας χώρα απαιτεί να θεωρήσουμε «σοβαρό» το τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Απέναντι σε αυτό, εξ ονόματος της κυβέρνησης Μητσοτάκη, είχα τη δυνατότητα, είχα την ευκαιρία, είχα την τιμή, να υπογράψω μια άλλη συμφωνία η οποία απέχει από αυτό. Είναι έγκυρη σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, απολύτως βασισμένη στις ισχύουσες διατάξεις της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας και του εθιμικού δικαίου για το Δίκαιο της Θάλασσας κι αυτή είναι η λογική της Συμφωνίας. Το κύριο εργαλείο που επέτρεψε αυτή τη συμφωνία, είναι βεβαίως η Κρήτη. Με την Ελληνοαιγυπτιακή Συμφωνία, η Ελλάδα καθορίζει Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες στην Ανατολική Μεσόγειο με ένα τρόπο απόλυτα σοβαρό, απόλυτα συμβατό με το Διεθνές Δίκαιο. Εξυπηρετούνται απόλυτα τα συμφέροντα και των δύο χωρών και του Ελληνισμού. Και της Ελλάδας και της Αιγύπτου. Αποδεικνύει όμως αυτή η συμφωνία, την τεράστια σημασία που έχει η ύπαρξη της Κρήτης για τη χώρα.

Έρχομαι επίσης στο ρόλο που μπορεί να παίξει για το ΝΑΤΟ, για τις ΗΠΑ, για την Ε.Ε. Λέω πάντα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, δυο βάσεις στον πλανήτη δεν πρόκειται και δεν μπορούν να εγκαταλείψουν. Και οι δύο αρχίζουν από “S”. Η μία λέγεται “Souda Bay”, νομίζω την ξέρετε όλοι, η άλλη λέγεται “Subic Bay”, είναι λίγο μακριά από εδώ, στις Φιλιππίνες. Αυτό και μόνο και γιατί; Διότι είναι ακριβώς οι χώροι στους οποίους μπορεί να ναυλοχήσει και να επισκευαστεί ακόμα και αεροπλανοφόρο της τελευταίας κλάσης, “Nimitz class”, άνω των 100.000 τόνων.

Η Κρήτη λοιπόν έχει αυτό το μοναδικό προνόμιο, το μοναδικό προνόμιο της διασταύρωσης επί του εδάφους της των ενεργειακών, των γεωπολιτικών, των γεωγραφικών και των συγκοινωνιακών αξόνων. Και επίσης, έχει όλες τις άλλες δυνατότητες. Έχει αυτάρκεια παραγωγής, δυνατότητα να θρέψει τον εαυτό της, καθόλου αμελητέο στους καιρούς που ζούμε.

Έχει τη δυνατότητα να διατηρεί επί του εδάφους της σειρά στρατιωτικών εγκαταστάσεων, όχι μόνο τη Σούδα, όχι μόνο το Πεδίο Βολής, όχι μόνο τα στρατιωτικά αεροδρόμια, τα οποία νομίζω ότι τα ξέρετε όλοι, αλλά και μια σειρά από δευτερεύουσες εγκαταστάσεις, τις οποίες καταλαβαίνετε ότι για λόγους απορρήτου δεν πρέπει και δεν έχω λόγο να αναφερθώ. Όμως, είναι απολύτως απαραίτητες για την Άμυνα της χώρας. Είναι απολύτως απαραίτητες για την εποπτεία του Αιγαίου. Είναι απολύτως απαραίτητες για την εποπτεία της Ανατολικής Μεσογείου.

Άλλωστε, μην κοροϊδευόμαστε, η Ιστορία ξέρετε είναι το κλειδί. Είναι σαν μια κλειδαρότρυπα που αν κοιτάξεις, βλέπεις όλη την πραγματικότητα. Βέβαια με έναν σχετικό περιορισμό. Πρέπει να προσπαθήσεις, μέσα από το παρελθόν. Οι Γερμανοί στην προσπάθειά τους να ελέγξουν την Ευρώπη, θυσίασαν εδώ στην Κρήτη, στο Μάλεμε, τον «ανθό» των αλεξιπτωτιστών τους. Το νεκροταφείο πάνω από το Μάλεμε είναι μνημείο αυτού του γεγονότος. Οι θυσίες που υπέστη το σώμα των Γερμανών αλεξιπτωτιστών είναι τόσο μεγάλες που ουδέποτε χρησιμοποιήθηκε ξανά σε παρόμοια επιχείρηση. Και αυτό το ξέρετε. Χιλιάδες νεκροί! Αν περάσεις πάνω από τα μνήματα βλέπεις τις ηλικίες τους 18, 19, 20, 21, 22 χρονών, νέα παιδιά που θυσιάστηκαν στην υπερφίαλη προσπάθεια ενός παρανοϊκού δικτάτορα να ελέγξει την Ευρώπη και τη Μεσόγειο. Και βέβαια, αντιμετώπισαν τη γενναιότητα του κρητικού λαού, διότι όπως ξέρετε επίσης, οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις ήταν ακόμα στην ηπειρωτική Ελλάδα και υποχωρούσαν και προσπαθούσαν να διασωθούν. Και τα τμήματα του αγγλικού και του νεοζηλανδικού στρατού που βρίσκονταν στο νησί ήταν απολύτως περιορισμένα.

Και μάλιστα στην ανάλυση που έχω διαβάσει, αν ο Στρατηγός Φράιμπεργκ δεν έχανε την ψυχραιμία του, ίσως η μάχη της Κρήτης να είχε στο τέλος κι ένα διαφορετικό αποτέλεσμα. Αλλά το γεγονός παραμένει. Η γεωπολιτική αξία του στόχου αυτού για τη ναζιστική ηγεμονία της Κρήτης, έχει αποδειχθεί από το μέγεθος της προσπάθειας και το μέγεθος της θυσίας.

Τώρα, πού πάμε από εδώ και πέρα; Θέλω να σας πω ότι σε λίγες μέρες ο Πρωθυπουργός, ο κύριος Μητσοτάκης, θα παρουσιάσει στη Βουλή των Ελλήνων ένα νέο εξοπλιστικό σχέδιο.

Το νέο εξοπλιστικό σχέδιο αυτό περιλαμβάνει μια τελείως διαφορετική αντιμετώπιση από αυτή που είχαμε μέχρι τώρα. Μέχρι τώρα η χώρα προφύλασσε το Αιγαίο με το Στόλο της και προφύλασσε τον αέρα με τα αεροπλάνα της. Αυτό το οποίο θα παρουσιάσουμε σε λίγες μέρες, θα παρουσιάσει ο Πρωθυπουργός, είναι μια αντίληψη του 21ου αιώνα. Θα δημιουργηθεί πάνω από τη χώρα ένας θόλος, τον έχουμε ονομάσει «Ασπίδα του Αχιλλέα».

Γιατί τον έχουμε ονομάσει Ασπίδα του Αχιλλέα; Διότι έχει πέντε διαφορετικά επίπεδα, όπως και η ασπίδα του Αχιλλέα: Ένα αντί-drone, ένα αντιπυραυλικό, ένα αντιαεροπορικό, ένα αντιπλοϊκό “anti-ship” και ένα ανθυποβρυχιακό.

Και ο Στόλος, τα μεγάλα πλοία του στόλου, οι καινούργιες φρεγάτες μας με στρατηγικά όπλα, τα αεροπλάνα μας 4,5 και 5ης γενεάς επίσης με στρατηγικά όπλα και τα νέα υποβρύχια, η νέα γενιά των υποβρυχίων μας, για τα οποία μόλις τώρα συζητάμε, επίσης με στρατηγικά όπλα, θα απελευθερωθούν από τη χωρική άμυνα της ελληνικής επικράτειας. Και θα μπορούσαν να επιλέξουν ανεξάρτητα από αυτό, τον ρόλο της αποτροπής, απέναντι στην πιθανή απειλή. Προφυλαγμένα, ξαναλέω, από την ανάγκη της χωρικής άμυνας. Η άμυνα του ευρύτερου εναέριου και θαλάσσιου και υποθαλάσσιου χώρου της Ελλάδας, θα γίνεται με σύγχρονα, πολύ μικρότερης αξίας, αλλά πολύ μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας, λόγω του αριθμού τους, πυραυλικών στοιχείων.

Και από την άλλη, αλλάζουμε πλήρως το πώς λειτουργούν και πώς εξοπλίζονται οι Ένοπλες Δυνάμεις μας. Παρουσιάσαμε εδώ και λίγες μέρες τη Στολή του Μαχητή. Δεν είναι μόνο τα ρούχα, είναι η πλήρης διαφορά των συστημάτων που φέρει πάνω του, του ο Έλληνας Οπλίτης.

Έχουμε αλλάξει τη Δομή Δυνάμεων και πώς είναι αυτές διατεταγμένες στον ελλαδικό χώρο και εκτός από αυτό έχουμε ανοίξει και ένα ορθάνοιχτο παράθυρο -κι εδώ το Πανεπιστήμιο Κρήτης μπορεί να παίξει ένα πολύ σημαντικό ρόλο- στην καινοτομία. Τι εννοώ στην καινοτομία; Η Ελλάδα είναι μία χώρα πληθυσμιακά μικρή και είμαστε μια μικρή αγορά. Είμαστε όμως μεγάλοι σε κάτι άλλο: Είμαστε μεγάλοι στο ανθρώπινο κεφάλαιο, είτε μέσα στην Πατρίδα μας, είτε έξω απ’ αυτήν. Σε οποιοδήποτε από τα μεγάλα Πανεπιστήμια αυτού του πλανήτη πάτε, θα δείτε Έλληνα επιστήμονα. Αυτό το ανθρώπινο κεφάλαιο μπορεί να προσφέρει σε αυτό το οποίο έχουμε εκκινήσει να κάνουμε. Να προσφέρει καινοτόμες απαντήσεις στις ερωτήσεις και στις απαιτήσεις των Γενικών Επιτελείων μας για μόχλευση αυτού του οικοσυστήματος. Να το πω πιο απλά, ακούστηκε πολύπλοκο. Έχουμε δημιουργήσει μια Διεύθυνση Καινοτομίας η οποία θέτει σε ένα καινούριο νομικό πρόσωπο που φτιάξαμε και το λέμε «Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας»(ΕΛΚΑΚ), τα προβλήματα των Ενόπλων Δυνάμεων. Παράδειγμα: Έχουμε ανακοινώσει ότι έχει φτιαχτεί, οπότε δεν παραβιάζω κανένα απόρρητο, την αντιμετώπιση σμήνους drones. Μάλιστα συγκεκριμένης προέλευσης σμήνους drones, αλλά επ’ αυτού δεν χρειάζεται να επεκταθούμε.

Το ΕΛΚΑΚ παίρνει αυτό το ερώτημα και πηγαίνει στο οικοσύστημα, δηλαδή στις όποιες ελληνικές αμυντικές επιχειρήσεις υπάρχουν και τους Έλληνες επιστήμονες που ενδιαφέρονται και τους θέτει το ερώτημα. Παίρνει τις απαντήσεις, τις αξιολογεί, τις πηγαίνει στις Ένοπλες Δυνάμεις, τις δοκιμάζουν οι Ένοπλες Δυνάμεις και αν η απάντηση κριθεί επαρκής, τότε δίνουμε παραγγελία για το σύστημα.

Δίνουμε πρώτα παραγγελία για ένα μόνο σύστημα, το δοκιμάζουμε και εφόσον πληροί τις προϋποθέσεις δίνουμε για περισσότερα. Έχουμε ένα λαμπρό παράδειγμα. Το anti-drone «ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ», το πρώτο anti-drone που φτιάχτηκε ποτέ στην Πατρίδα μας. Το anti-drone «ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ» παραγγέλθηκε, δοκιμάστηκε πρώτα στο Αιγαίο. Δοκιμάστηκε μετά σε πραγματικές συνθήκες μάχης στην Ερυθρά Θάλασσα. Κατέρριψε δύο drones των Χούθι. Τώρα που συζητάμε έχει δοθεί παραγγελία ώστε anti-drone «ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ» να κατασκευαστούν για όλες τις φρεγάτες του ελληνικού Στόλου.

Το anti-drone «ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ» είναι για ακριβώς αυτό το σμήνος drones που ενδιαφέρει την Πατρίδα μας, το πιο εξελιγμένο στον πλανήτη. Και συγχρόνως είναι 50% φτηνότερο από οτιδήποτε θα μπορούσαμε να αγοράσουμε στην παγκόσμια αγορά και μοχλεύει ελληνικό ανθρώπινο κεφάλαιο και ελληνική ευρηματικότητα, που είναι εξίσου, αν όχι πιο σημαντικό.

Με αυτήν λοιπόν την προσέγγιση, προχωρούμε για να λύσουμε άλλα προβλήματα που έχουμε και θέλω να σας πω μετά λόγου γνώσεως, ότι εδώ στην Κρήτη υπάρχουν μικρές επιχειρήσεις εκπληκτικής καινοτομίας. Το Πανεπιστήμιο Κρήτης, είμαι σίγουρος ότι το ξέρετε πολύ καλύτερα από μένα, έχει μοχλεύσει δυνατότητες στο ανθρώπινο κεφάλαιο που θα αποδώσουν εξαιρετικά ώριμους καρπούς συντομότερα απ’ ότι πιστεύει κανείς σε αυτήν την προσπάθεια που κάνουμε για να δημιουργήσουμε ένα καινοτόμο αμυντικό οικοσύστημα.

Καταλήγω γιατί έχω υπερβεί και τον χρόνο. Είστε σε έναν ευλογημένο τόπο. Ευλογημένο τόπο πραγματικά, με όλες τις δυνατότητες που η ευλογία δίνει σε έναν τόπο. Είσαστε όμως και ένα απαραίτητο στρατηγικό τμήμα του Ελληνισμού, ένα στοιχείο ενδυνάμωσης της εθνικής παρουσίας, της εθνικής παράδοσης και της εθνικής προσπάθειας. Οι Κρητικοί ήταν παρόντες, μάλιστα ηχηρά παρόντες, σε όλες τις εθνικές προσπάθειες. Ήσασταν παρόντες στο Μακεδονικό Αγώνα όταν η Κρήτη δεν είχε καν ενωθεί με την Ελλάδα. Κρητικό αίμα χύθηκε σε όλες τις προσπάθειες να μείνει η Ελλάδα ανεξάρτητη και υπερήφανη.

Έχετε τώρα μια νέα μεγάλη ευκαιρία, εκμεταλλευόμενοι τη λαμπρή σας θέση, το εξαιρετικό ανθρώπινο κεφάλαιό σας, τις πανεπιστημιακές και κρατικές δομές που έχετε, να συνεισφέρετε στη μέγιστη εθνική προσπάθεια που ακολουθεί. Στην προσπάθεια να κάνουμε την Πατρίδα μας ισχυρότερη, πιο ευρωπαϊκή και ιδίως πιο φιλική και πιο χρήσιμη για τη νέα γενιά των Ελλήνων».