Γιατί ο Τραμπ θέλει τόσο πολύ τη Γροιλανδία και πόσο εφικτό είναι το σενάριο να την «αγοράσει»

Γιατί όμως ο Ντόναλντ Τραμπ ενδιαφέρεται τόσο πολύ για τη Γροιλανδία;

«Απόλυτη αναγκαιότητα»

Στην πραγματικότητα, όπως εξηγεί το CNNi, δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος εκφράζει μια τέτοια προσδοκία. Με τις νέες του δηλώσεις τον Δεκέμβριο, αναβίωσε τις εκκλήσεις που είχε εκφράσει κατά την πρώτη θητεία του για απόκτηση του νησιού από τις ΗΠΑ, χαρακτηρίζοντάς μια τέτοια κίνηση μάλιστα «απόλυτη αναγκαιότητα».

Τη Δευτέρα (6/1) σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στην οποία ανήγγειλε την επίσκεψη του γιου του στο νησί, σημείωσε ότι η Γροιλανδία θα «ωφεληθεί πάρα πολύ» από το να γίνει μέρος των Ηνωμένων Πολιτειών. «Θα την προστατεύσουμε» δήλωσε χαρακτηριστικά.

Η αγορά του νησιού από τις ΗΠΑ, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ζωτικής σημασίας για την εθνική ασφάλεια, ωστόσο όπως επισημαίνουν οι ειδικοί υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που μπορεί να καθιστούν «θελκτικό» προϊόν προς αγορά τη Γροιλανδία. Ένας από τους παράγοντες αυτούς είναι οι πλούσιοι φυσικοί της πόροι – συμπεριλαμβανομένων των μετάλλων σπάνιων γαιών – που μπορεί να γίνουν προσβάσιμα καθώς η κλιματική κρίση επιταχύνει το λιώσιμο των πάγων.

Μια μοναδική γεωπολιτική θέση

Ειδικότερα, η Γροιλανδία είναι το μεγαλύτερο νησί του κόσμου και φιλοξενεί περισσότερους από 56.000 ανθρώπους. Πρώην αποικία της Δανίας και τώρα αυτόνομο έδαφος της Δανίας, κατέχει μια μοναδική γεωπολιτική θέση, ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

Αξίζει, δε, να σημειωθεί πως, η πρωτεύουσά του Νουούκ είναι πιο κοντά στη Νέα Υόρκη παρά στην Κοπεγχάγη.

Θεωρείται από καιρό τοποθεσία «κλειδί» για την ασφάλεια των ΗΠΑ, ειδικά για την απόκρουση πιθανής επίθεσης από τη Ρωσία, όπως εξηγεί ο ανώτερος ερευνητής στο Δανικό Ινστιτούτο Διεθνών Σπουδών, Ούλρικ Πραμ Γκαντ. Το «Βορειοδυτικό Πέρασμα», που αποτελεί την διαδρομή που συνδέει τον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό ωκεανών μέσω του Αρκτικού Ωκεανού, κατά μήκος της βόρειας ακτής της Βόρειας Αμερικής μέσω των πλωτών οδών που βρίσκονται ανάμεσα στα νησιά του Καναδικού Αρκτικού Αρχιπελάγους συνιστά μια στρατηγική θαλάσσια περιοχή.

Ο Τραμπ δεν είναι ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ που εκφράζει την πρόθεση να αγοράσει τη Γροιλανδία. Το 1867, όταν ο πρόεδρος Άντριου Τζόνσον αγόρασε την Αλάσκα, σκέφτηκε επίσης να αγοράσει τη Γροιλανδία. Στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η κυβέρνηση Τρούμαν προσέφερε στη Δανία 100 εκατομμύρια δολάρια για το νησί, σύμφωνα με έγγραφα που επικαλούνται δανέζικα μέσα ενημέρωσης.

Καμία προσφορά δεν ευοδώθηκε, αλλά βάσει αμυντικής συνθήκης του 1951, οι ΗΠΑ απέκτησαν μια αεροπορική βάση που τώρα ονομάζεται Διαστημική Βάση «Pituffik», στη βορειοδυτική Γροιλανδία. Στο μέσον της διαδρομής μεταξύ Μόσχας και Νέας Υόρκης, είναι το βορειότερο φυλάκιο των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ και είναι εξοπλισμένο με σύστημα προειδοποίησης πυραύλων.

Οι ΗΠΑ επιθυμούν να διασφαλίσουν ότι «καμία εχθρική δύναμη δεν θα ελέγξει τη Γροιλανδία, γιατί μπορεί να αποτελέσει βάση για να επιτεθούν στις ΗΠΑ» υπογραμμίζει ο Πραμ Γκαντ στο CNNi.

Πλούσιο σε σπάνια μέταλλα

Αυτό που μπορεί να είναι ακόμη πιο ελκυστικό για τον Τραμπ, ωστόσο, είναι τα πλούσια κοιτάσματα φυσικών πόρων της Γροιλανδίας, τονίζει από την πλευρά του ο καθηγητής γεωπολιτικής στο Ρόιαλ Χόλοουγουεϊ του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, Κλάους Ντοντς.

Πέρα από τα πλούσια κοιτάσματα σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα μπορούσε να έχει και για τα μέταλλα σπάνιων γαιών με μεγάλη ζήτηση για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και τις ανεμογεννήτριες, καθώς και για την κατασκευή στρατιωτικού εξοπλισμού.

Προς ώρας, η Κίνα κυριαρχεί στην παγκόσμια παραγωγή σπάνιων γαιών και έχει ήδη απειλήσει να περιορίσει τις εξαγωγές κρίσιμων ορυκτών και συναφών τεχνολογιών, πριν από τη δεύτερη θητεία του Τραμπ.

«Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο Τραμπ και οι σύμβουλοί του ανησυχούν πολύ για τον ενδεχόμενο ασφυξίας που μπορεί να επιβάλει στον τομέα αυτό η Κίνα» εξηγεί ο Ντοντς. Η Γροιλανδία προσφέρει μια δυνητικά πλούσια πηγή αυτών των κρίσιμων ορυκτών, συμπληρώνει ο ίδιος.

«Οικονομικές ευκαιρίες» από το λιώσιμο των πάγων

Το λιώσιμο των πάγων και η ραγδαία άνοδος της θερμοκρασίας της Αρκτικής φαίνεται να αναδιαμορφώνουν το νησί, ωστόσο ορισμένοι βλέπουν οικονομικές ευκαιρίες από το ενδεχόμενο μιας τέτοιας αλλαγής.

Η απώλεια στρωμάτων πάγου έχει ανοίξει τις ναυτιλιακές διαδρομές, αυξάνοντας τον χρόνο που μπορούν να ταξιδεύουν τα πλοία κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού στο Βόρειο Ημισφαίριο. Η ναυτιλία στην Αρκτική αυξήθηκε κατά 37% τα τελευταία δέκα χρόνια, σύμφωνα με το Αρκτικό Συμβούλιο, εν μέρει λόγω της τήξης των πάγων.

«Ο Τραμπ, νομίζω, αντιλαμβάνεται ενστικτωδώς τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται από την Αρκτική που λιώνει» αναφέρει ο Ντοντς.

Βέβαια, όπως διευκρινίζει ο ίδιος, στην πραγματικότητα, οι συνθήκες σε αυτές τις διαδρομές εξακολουθούν να είναι επικίνδυνες.

Υπάρχει επίσης η εκτίμηση ότι το λιώσιμο των πάγων μπορεί να κάνει πιο εύκολη την πρόσβαση στους φυσικούς πόρους, αλλά πρόκειται για μια ανεπιβεβαίωτη εκτίμηση συμπληρώνει από την πλευρά του ο καθηγητής γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο του Ντίρχαμ, Φίλιπ Στάινμπεργκ.

Πόσο εφικτό σενάριο είναι η Γροιλανδία να γίνει αμερικανικό έδαφος;

Μπορεί, λοιπόν, ο Αμερικανός πρόεδρος να βλέπει μια σειρά ευκαιριών στην Γροιλανδία, μέχρι στιγμής όμως οι κυβερνήσεις τόσο της Δανίας όσο και της Γροιλανδίας έχουν αντιταχθεί σθεναρά στην ιδέα του.

Η Γροιλανδία «δεν είναι προς πώληση», δήλωσε ο πρωθυπουργός της, Μούτε Έγκεντε.

Αντίστοιχα και ο πρώην πρωθυπουργός της Γροιλανδίας, Κουουπίκ Κλάιστ σημείωσε στο CNNi πως «δεν μπορείς απλώς να αγοράσεις μια χώρα ή έναν λαό».

Παρόλα αυτά, τα σχόλια του Τραμπ έρχονται σε μια ενδιαφέρουσα στιγμή για τη Γροιλανδία, αναφέρει ο Ντοντς. Η κυβέρνησή της υπό την ηγεσία των Ινουίτ έχει πρόσφατα αυξήσει τα αιτήματα για ανεξαρτησία από τη Δανία. Στην πρωτοχρονιάτικη ομιλία του, ο Εγκέντε ζήτησε να αφαιρεθούν τα «δεσμά μιας αποικιακής εποχής».

«Η Δανία είναι πανικοβλημένη» επισημαίνει ο Ντοντς. Τον Δεκέμβριο η σκανδιναβική χώρα ανακοίνωσε την τεράστια αύξηση στις στρατιωτικές δαπάνες για τη Γροιλανδία. Πριν από λίγα 24ωρα η βασιλική οικογένεια της Δανίας παρουσίασε άλλαξε το βασιλικό της οικόσημο, αυξάνοντας την προβολή της πολικής αρκούδας που συμβολίζει τη Γροιλανδία.

Απεναντίας, η Γροιλανδία επιδιώκει να ενισχύσει την ανεξαρτησία της διαφοροποιώντας την οικονομία της, άνοιξε ένα νέο αεροδρόμιο στο Νοούκ τον Νοέμβριο και προσβλέπει στην αυτονομία της. Ωστόσο, εξακολουθεί να λαμβάνει χρηματοδότηση ύψους περίπου 500 εκατομμυρίων δολαρίων από τη Δανία.

Αυτό εγείρει μια πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση, σημειώνει ο Ντοντς. «Τι θα έκανε η Γροιλανδία αν ο Τραμπ προσέφερε, για παράδειγμα, ένα δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως;».

Προς το παρόν, παραμένει ασαφές πόσο μακριά θα συνεχίσει ο Τραμπ τη δεδηλωμένη επιθυμία του να αποκτήσει τη Γροιλανδία μόλις πάρει και επίσημα στα «χέρια» του τον Λευκό Οίκο.