Γιατί οι επιστήμονες προειδοποιούσαν για το ηφαίστειο της Σαντορίνης

Τα αρχικά δεδομένα που οδήγησαν στους επιστήμονες να διερευνήσουν το ενδεχόμενο συσχέτισης της ηφαιστειακής και της σεισμικής δραστηριότητας στη Σαντορίνη εξηγεί στο CNN Greece o γενικός διευθυντής Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ) Διονύσιος Γκούτης, ο οποίος ξεκαθαρίζει πως με το πέρασμα των ημερών διαπιστώνεται πως η συσχέτιση αυτή δεν υφίσταται.

«Στην αρχή του φαινομένου παρατηρούσαμε μία έντονη σεισμική ακολουθία και μια έντονη σεισμική δραστηριότητα στο εσωτερικό της Καλδέρας, πέριξ της Παλαιάς και της Νέας Καμένης ακριβώς ίδια με αυτή που είχαμε στην κρίση του ηφαιστείου το 2011».

«Παρατηρώντας τα επίκεντρα των σεισμών βλέπαμε μια απόλυτη ταύτιση» αναφέρει ο κ. Γκούτης.

Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο ίδιος, αυτή η συσχέτιση έχει αλλάξει. «Δεν παρατηρούνται σημαντικοί σεισμοί μέσα στην Καλδέρα και η εκτίμηση η οποία προέκυψε στη συνέχεια και επισημάνθηκε από τις Επιτροπές Σεισμικού και Ηφαιστειακού Κινδύνου του ΟΑΣΠ, είναι ότι η σεισμική ακολουθία που παρατηρείται πλέον βορειοανατολικά της Σαντορίνης δεν σχετίζεται με κάποια ηφαιστειότητα προς το παρόν» υπογραμμίζει.

Σεισμικός και όχι ηφαιστειακός ο κίνδυνος

Επομένως, όπως προσθέτει ο επιστήμονας, ο γεωκίνδυνος στον οποίο πρέπει να δοθεί βάση δεν είναι τόσο ο ηφαιστειακός, όσο ο σεισμικός.

«Οι επιπτώσεις, δηλαδή, που θα έχει ένας σεισμός ανάλογα με το επίκεντρο και το βάθος το οποίο θα εκδηλωθεί -αν εκδηλωθεί».

Από τα τέλη Αυγούστου πύκνωναν τα σημάδια

Η ηφαιστειακή δραστηριότητα, από την άλλη – η οποία επαναλαμβάνεται πως είναι ένα ξεχωριστό φαινόμενο από την σεισμική – άρχισε να παρατηρείται από τα τέλη Αυγούστου, όταν και οι επιστήμονες «βλέπαμε σιγά – σιγά να πυκνώνουν κάποια σημάδια».

Γιατί παρά τα σημάδια αυτά, το υπουργείο έβγαλε σχετική ανακοίνωση μόλις στα τέλη Ιανουαρίου; Διότι, όπως επισημαίνει ο γεωλόγος, «προτού μπορέσουμε να έχουμε μία επιστημονική τεκμηρίωση για να μπορέσει να διαπιστώσει εάν υπάρχει ηφαιστειακή δραστηριοποίηση έπρεπε να φτάσουμε σε ένα σημείο ωριμότητας αυτών των στοιχείων».

Ακολούθως ενημερώθηκε η Πολιτική Προστασία και συγκλήθηκε η πρώτη σύσκεψη κατά την οποία ελήφθησαν τα πρώτα μέτρα για να «διαχειριστούμε το σενάριο κάποιας πιο έντονης δραστηριότητας, που τελικά προς το παρόν φαίνεται ότι βρίσκεται σε ύφεση».

Πρόκειται για μέτρα τα οποία περιλαμβάνονται από την Πολιτεία καθ’ υπόδειξη του σχεδίου «ΤΑΛΩΣ 2», ενός εγχειριδίου, ενός επιχειρησιακού σχεδίου το οποίο ενεργοποιείται όταν υπάρχει αναγκαιότητα. «Στον ηφαιστειακό κίνδυνο δεν υπάρχει κάτι το οποίο μπορεί να κάνει ο πολίτης, αυτή είναι αρμοδιότητα της Πολιτείας» σημειώνει.

Τα κοινά χαρακτηριστικά με το 2011-2012

Το 2011-2012, όπως επισημαίνει, που συνιστούσε την περίοδο στην οποία η ηφαιστειακή δραστηριότητα προσομοίαζε τους τελευταίους μήνες, υπήρχε μια πολύ έντονη σεισμική ακολουθία και εμφάνιση μικρών σεισμικών γεγονότων μέσα στην Καλδέρα.

«Αν συγκρίνει κάποιος την εικόνα που υπήρχε τότε με την εικόνα που υπήρχε τώρα το Σεπτέμβριο, μέχρι και τα τέλη Ιανουαρίου, τα χαρακτηριστικά τους ταυτίζονται απόλυτα».

Τι έγινε μετά από 14 σχεδόν μήνες; «Η ηφαιστειακή δραστηριότητα επανήλθε σταδιακά στην πρότερη ηρεμία του, χωρίς να δώσει κάποιο συμβάν. Κάτι τέτοιο θεωρούμε ότι θα γίνει και τώρα με βάση τα στοιχεία τα οποία έχουμε στην διάθεσή μας» σημειώνει ο κ. Γκουτής.

Σε κάθε περίπτωση, το φαινόμενο βρίσκεται σε ύφεση «το παρακολουθούμε ωστόσο λαμβάνοντας υπόψιν τα νέα δεδομένα τα οποία έχουμε και τις καινούργιες μετρήσεις από τα επιτόπια όργανα που βρίσκονται πάνω στο ηφαίστειο, αλλά και από δορυφορικές εικόνες της τοπογραφίας του ηφαιστείου».

Μπορεί να πυροδοτήσει η σεισμική δραστηριότητα την ηφαιστειακή;

Απαντώντας στο ερώτημα εάν μπορεί η σεισμική δραστηριότητα να πυροδοτήσει την ηφαιστειακή ο διευθυντής του ΕΑΓΜΕ καθιστά σαφές πως «δεν βρισκόμαστε σε αυτή τη φάση ακόμα».

«Δεν χρειάζεται να μπερδεύουμε τον κόσμο με υποθετικά σενάρια, τα οποία πολλά από αυτά είναι σχεδόν απίθανο να συμβούν, δεν έχουν συμβεί στο παρελθόν και δεν μπορούμε να τα προβλέψουμε».

«Πρέπει να εκπαιδευτούμε πάνω στις φυσικές καταστροφές»

Εάν κάτι έχει σημασία να επισημανθεί, σύμφωνα με τον ίδιο είναι ότι εν τέλει «όλα αυτά τα φαινόμενα είναι συνηθισμένα σε ένα έντονα γεωλογικό και γεωδυναμικό περιβάλλον όπως της Ελλάδος. Είναι σημαντικό ο κόσμος να αντιμετωπίζει με ψυχραιμία όσα συμβαίνουν και να ακολουθεί τις οδηγίες των αρμόδιων φορέων, οι οποίοι παρακολουθούν τα φαινόμενα και έχουν σαν απόλυτο γνώμονα την προάσπιση της ανθρώπινης ζωής».

Απηύθυνε, δε, έκκληση οι πολίτες να μην συμβουλεύονται τις οδηγίες επιστημόνων, που δεν βρίσκονται στο πεδίο.

«Είναι μία κρίση την οποία θα την ξεπεράσουμε και μέσα από αυτή την διαδικασία θα μάθουμε να διαχειριζόμαστε καλύτερα τις φυσικές καταστροφές με τις οποίες πρέπει να μάθουμε να ζούμε, πρέπει να εκπαιδευτούμε πάνω σε αυτές και να έχουμε την νηφαλιότητα να τις αντιμετωπίζουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο» καταλήγει.