Γιατί οι επιστήμονες ανησυχούν τόσο για τα ηφαίστεια στην Ισλανδία;

Γεωλόγοι και άλλοι επιστήμονες έχουν το τελευταίο διάστημα στραμμένο το βλέμμα και την προσοχή τους στην Ισλανδία όπου μετά από περίπου 800 χρόνια τα ηφαίστεια όχι μόνον έχουν ξυπνήσει αλλά παράγουν αλλεπάλληλες εκρήξεις. Κάποιες δημιουργούν απλά εντυπωσιακές εικόνες, ενώ άλλες προκαλούν προβλήματα και ανησυχίες τόσο σε τοπικό όσο και ευρύτερο επίπεδο.

Επίκεντρο είναι τα ηφαίστεια στη χερσόνησο Ρέικιανες στην οποία κατοικεί το 70% του πληθυσμού της Ισλανδίας. Εκεί βρίσκεται το διεθνές αεροδρόμιο αλλά και σταθμοί γεωθερμικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Τα ηφαίστεια «κοιμούνταν» από το 1240, αλλά εδώ και τρία περίπου χρόνια έχουν ξυπνήσει δριμύτερα.

Το ηφαίστειο Σίλινγκαρφελ κοντά στην πόλη Γρκίνταβικ, που αποτελεί ένα αλιευτικό κέντρο της Ισλανδίας, εξερράγη τελευταία φορά στις 29 Μαΐου και η εκροή λάβας διήρκεσε περίπου τέσσερις εβδομάδες. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα στην Ισλανδία έχει οδηγήσει στην εκκένωση διαφόρων πόλεων και θέρετρων από κατοίκους και τουρίστες.

Έχουν καταγραφεί τουλάχιστον οκτώ εκρήξεις τα τελευταία τρία χρόνια και όπως αναφέρει δημοσίευμα των Times του Λονδίνου ειδικοί εκτιμούν ότι το φαινόμενο θα μπορούσε να διαρκέσει για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, προκαλώντας φυσικά τεράστια αναστάτωση.

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Ισλανδίας, το Πανεπιστήμιο του Όρεγκον στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα στη Σουηδία ανέλυσαν γεωχημικά δεδομένα και δεδομένα σεισμών και προβλέπουν ότι οι εκρήξεις «μπορεί να συνεχιστούν και για χρόνια έως δεκαετίες», προειδοποιώντας ότι το χρονικό πλαίσιο μπορεί να παραταθεί ακόμη και για αιώνες!

Η πηγή

Οι επιστήμονες, γράφουν οι Times, προσπάθησαν να διερευνήσουν εάν οι εκρήξεις σε όλη τη χερσόνησο προήλθαν από μια μεγάλη πηγή μάγματος ή από πολλές μικρότερες πηγές, παράλληλα με την εκτίμηση του βάθους των πηγών μάγματος.

Αναλύοντας τη χημική σύνθεση της λάβας από δύο διαφορετικά ηφαίστεια στη χερσόνησο, η οποία έχει συνολικά οκτώ ηφαιστειακές τοποθεσίες, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα ηφαίστεια έχουν μια «κοινή ζώνη αποθήκευσης μάγματος κάτω από τη χερσόνησο».

Αυτό υποδηλώνει ότι υπάρχει μια μεγάλη δεξαμενή λιωμένου πετρώματος στον φλοιό της Γης που «τροφοδοτείται από το λιώσιμο των πετρωμάτων βαθύτερα στον μανδύα». Δεδομένης της θέσης της Ισλανδίας πάνω από την ηφαιστειακά ενεργή κορυφογραμμή του μέσου Ατλαντικού ανάμεσα σε δύο ηπειρωτικές πλάκες, το ηφαιστειακό hotspot κάτω από το νησί γνωστό ως Iceland Plume, «δεν θα έχει πρόβλημα να ανεβάζει το μάγμα» στην επιφάνεια, είπαν οι ερευνητές. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει «εκρήξεις που διαρκούν δεκαετίες, με εκατοντάδες τετραγωνικά μίλια μάγματος στην επιφάνεια» αναφέρεται σε ανακοίνωση του Πανεπιστημίου του Όρεγκον, που επικαλείται έρευνα του ηφαιστειολόγου Ίλια Μπάιντμαν.

Η μελέτη επαναβεβαιώνει ότι έχει υπάρξει «ανανεωμένη εκρηκτική δραστηριότητα στην ηφαιστειακή ζώνη Ρέικιανες μετά από 781 χρόνια λήθαργου» και προειδοποιεί: «Βάσει προηγούμενης εκρηκτικής συμπεριφοράς, αυτό το μοτίβο είναι πιθανό να συνεχιστεί για τους επόμενους αιώνες, θέτοντας σε σημαντικό κίνδυνο τον τοπικό πληθυσμό και κρίσιμες υποδομές στη χερσόνησο Ρέικιανες και κοντά σε αυτήν».

Ωστόσο, η πρόβλεψη του χρόνου και της διάρκειας της ηφαιστειακής δραστηριότητας είναι εμφανώς δύσκολη και οπωσδήποτε δεν μπορεί να είναι ακριβής. «Η φύση δεν έχει τακτοποιημένο χρονικό προγραμματισμό. Δεν ξέρουμε πόσο καιρό και πόσο συχνά θα συνεχιστεί αυτή η κατάσταση για τα επόμενα δέκα ή και εκατό χρόνια. Θα προκύψει ένα μοτίβο, αλλά η φύση έχει πάντα τις εξαιρέσεις και τις απρόβλεπτες εκδηλώσεις της» λέει ο Μπάιντμαν.

. . .