Γιατί η χαλάρωση του φρένου χρέους στη Γερμανία μπορεί να μην ωφελήσει ιδιαίτερα την Ελλάδα

Αν και η συνταγματική αναθεώρηση του φρένου χρέους στη Γερμανία αποτελεί, σύμφωνα με τους αναλυτές, το «καλό», αν και αβέβαιο για την ώρα, σενάριο για την ΕΕ συνολικά και τις διεθνείς αγορές, υπάρχουν επιφυλάξεις -και μάλιστα στο εσωτερικό της Γερμανίας- για το πόσο …«καλό» θα κάνει κάτι τέτοιο ιδίως στις υπερχρεωμένες ευρωπαϊκές χώρες.

Και μία από τις υπερχρεωμένες χώρες – μέλη της ΕΕ είναι και η Ελλάδα, όπως επισημαίνει ρητά, στην έγρραφη διατύπωση της θέση της στην κοινοβουλευτική συζήτηση για τη συνταγματική αναθεώρηση του φρένου χρέους στην Ομοσπονδιακή Βουλή της Γερμανίας (Bundestag) η οποία ξεκινά σήμερα (13.3.2025), η διάσημη Γερμανίδα οικονομολόγος (και μέλος του «συμβουλίου των σοφών»), Βερόνικα Γκριμ.

Η Γκριμ επισημαίνει πως το προτεινόμενο (από το CDU και το SPD) οικονομικό πακέτο των 900 δισ. ευρώ, το οποίο προβλέπει αύξηση του ορίου δημοσίου δανεισμού και έχει μεγαλύτερη διάρκεια σε σχέση με εκείνη που προβλέπει η πρόταση της Κομισιόν.

Υπενθυμίζεται πως η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει προτείνει να τεθεί σε ισχύ των εθνικών ρητρών διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες έως 4 χρόνια, ενώ το CDU – SPD προτείνουν για τη Γερμανία έως και 10 χρόνια, ενώ ο απερχόμενος καγκελάριος Σολτς έχει δηλώσει πως και στην Ευρώπη «χρειαζόμαστε επίσης μια μακροπρόθεσμη λύση, γιατί δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε σε κάτι κάθε δύο ή τέσσερα χρόνια».

Σε περίπτωση, πάντως, που μόνο η Γερμανία και όχι η ΕΕ καταφέρει να περάσει (από την ομοσπονδιακή Βουλή της) μία δεκαετή εξαίρεση από τη ρήτρα διαφυγής, σύμφωνα με την Γκριμ, δεν θα είχε θετικές συνέπειες για την ΕΕ και ιδίως τις υπερχρεωμένες χώρες – μέλη της (μαζί και την Ελλάδα, η οποία έχει ήδη δηλώσει ενδιαφέρον για υπαγωγή στον σχεδιαζόμενο έκτακτο κανόνα της εξαίρεσης των αμυντικών δαπανών. Συγκεκριμένα, η Γκριμ επισημαίνει τα εξής:

1. Θα ζητήσουν και άλλες χώρες – μέλη της ΕΕ μεγαλύτερες διάρκειας εξαιρέσεις από τυς δημοσιονομικούς λόγους

Η Γκριμ αναφέρει πως «η μη συμμόρφωση της Γερμανίας με τους δημοσιονομικούς κανόνες θα μπορούσε να οδηγήσει σε εντάσεις εντός της ευρωζώνης, καθώς άλλα κράτη μέλη θα μπορούσαν επίσης να ζητήσουν εξαιρέσεις, οι οποίες θα υπονόμευαν την αξιοπιστία των μεταρρυθμισμένων ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων στο σύνολό τους».

2. Θα αποδυναμωθεί η Γερμανία ως πιθανή δανείστρια χώρα

Η Γερμανίδα οικονομολόγος επισημαίνει πως «το παράδειγμα της Γερμανίας θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως επιχείρημα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες για να λάβουν παρόμοια μέτρα και να αμβλύνουν τις τρέχουσες διαδρομές δαπανών έναντι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ως αποτέλεσμα, ο ήδη ανεπαρκής δεσμευτικός χαρακτήρας των ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων είναι πιθανό να μειωθεί περαιτέρω. Δεύτερον, με ένα σημαντικά υψηλότερο γερμανικό χρέος σε περιόδους κρίσης, ένας πιθανός δανειστής θα εξαφανιζόταν ή τουλάχιστον θα αποδυναμωνόταν.

3. Θα περικοπούν στις δαπάνες για επενδύσεις από την αύξηση των δαπανών για τόκους

«Η επιβάρυνση των τόκων για το χρέος αυξάνεται ταχύτερα και πιο έντονα από ό,τι στο σενάριο του Δεκεμβρίου 2022 (σ.σ. λόγω της αύξησης των αποδόσεων των ομολόγων που έφερε η εξαγγελία για την χαλάρωση του φρένου χρέους), ακόμη και μια ποσοστιαία μονάδα προς τα πάνω στις αποδόσεις των ομολόγων θα ήταν αρκετή για να ωθήσει τις δαπάνες για τόκους στην Ιταλία και την Ισπανία στο 4,6% και στο 3,1% του ΑΕΠ, αντίστοιχα, έως το 2030. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι αυξανόμενες δαπάνες για τόκους θα συνεχίσουν να μειώνουν τα περιθώρια για επενδύσεις στον βασικό προϋπολογισμό στο μέλλον», συμπλήρωσε η Γκριμ.