Γιατί είναι η πνευμονία πιο επικίνδυνη μετά τον καρκίνο

Ο θάνατος του αμερικανού ηθοποιού Βαλ Κίλμερ από πνευμονία έφερε στο προσκήνιο τους κινδύνους που κρύβει η λοίμωξη των πνευμόνων για πολλούς ασθενείς με ιστορικό καρκίνου.

Ο 65χρονος «Άισμαν» του Top Gun είχε διαγνωστεί το 2014 με καρκίνο του λάρυγγα. Για να τον αντιμετωπίσει είχε χρειασθεί πολλές ακτινοθεραπείες, χημειοθεραπείες και δύο τραχειοστομίες, που τον άφησαν με σοβαρό πρόβλημα ομιλίας. Τις θεραπείες είχε αρχίσει το 2015 και συνεχίστηκαν για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα.

Ο Βαλ Κίλμερ αρνιόταν για αρκετά χρόνια ότι είχε καρκίνο, παρά τις φήμες που κυκλοφορούσαν στο Χόλυγουντ. Τελικά το παραδέχθηκε δημοσίως το 2017 και το 2020 αποκάλυψε λεπτομέρειες για τις προκλήσεις που αντιμετώπισε στην αυτοβιογραφία του «I’m Your Huckleberry».

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), η πνευμονία είναι η πιο θανατηφόρος μεταδοτική νόσος στον κόσμο, μετά την COVID-19. Ετησίως κοστίζει τη ζωή 2,5 εκατομμυρίων ανθρώπων. Τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι και οι πάσχοντες από σοβαρά υποκείμενα προβλήματα υγείας διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο εξαιτίας της.

Στους ανθρώπους αυτούς συμπεριλαμβάνονται οι επιζήσαντες του καρκίνου, οι οποίοι είναι πιο ευάλωτοι στις λοιμώξεις από τον γενικό πληθυσμό.

Γιατί κινδυνεύουν περισσότερο

Μελέτες έχουν δείξει ότι αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι πολλές αντινεοπλασματικές (αντικαρκινικές) θεραπείες τους αφήνουν με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Η συνέπεια είναι να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο νοσηλείας και θανάτου από πνευμονία.

Επιπλέον, οι ασθενείς που έχουν περάσει καρκίνο έχουν και άλλα υποκείμενα νοσήματα, που μπορεί εν μέρει να προκαλούνται από τις αντινεοπλασματικές θεραπείες ή να είναι συννοσηρότητες, όπως:

• Καρδιολογικά προβλήματα
• Σακχαρώδη διαβήτη
• Δυσλιπιδαιμία (αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων)
• Υπέρταση κ.ά.

Πολλοί παράγοντες κινδύνου για καρκίνο, εξ άλλου, επιδεινώνουν την πρόγνωση για την πνευμονία. Τέτοιοι παράγοντες είναι:

• Η προχωρημένη ηλικία
• Το κάπνισμα
• Η κακή διατροφή
• Η παχυσαρκία
• Η κατανάλωση αλκοόλ

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο

Τα έως τώρα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι η πνευμονία μπορεί να είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνη για τους ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπεία για αιματολογικές κακοήθειες.

Είναι επίσης πιο συχνή μετά από μεγάλα χειρουργεία, όπως αυτά για τον καρκίνο του πνεύμονα, του οισοφάγου και της κεφαλής & τραχήλου (σε αυτούς τους τελευταίους συμπεριλαμβάνεται ο καρκίνος του λάρυγγα).

Πρόσφατη μελέτη στην ιατρική επιθεώρηση Cancer Medicine έδειξε ότι ο κίνδυνος παραμένει αυξημένος για καιρό μετά τις θεραπείες. Ήταν 23 φορές μεγαλύτερος τον 1ο χρόνο από τη διάγνωση του καρκίνου και 3,6 φορές μεγαλύτερος κατά τον 2ο χρόνο. Διπλάσιο κίνδυνο να πεθάνουν από πνευμονία είχαν και οι ασθενείς με τοπικά προχωρημένο ή μεταστατικό καρκίνο. Μετά τα πρώτα δύο χρόνια, ο κίνδυνος παρέμενε αυξημένος μόνο στους ασθενείς που είχαν προχωρημένων σταδίων καρκίνο.

Και σε αυτή τη μελέτη, οι κακοήθεις όγκοι που συσχετίσθηκαν ισχυρότερα με την βαριά πνευμονία ήταν αυτοί του πνεύμονα, του οισοφάγου και της κεφαλής & τραχήλου. Αυτό υποδηλώνει ότι ρόλο παίζουν και οι αναπνευστικές επιπτώσεις που έχουν οι συγκεκριμένες μορφές καρκίνου, έγραψαν οι ερευνητές.

Στην περίπτωση του καρκίνου του λάρυγγα, π.χ., μπορεί να χρειαστεί τραχειοστομία, η οποία μπορεί να είναι και μόνιμη αν αφαιρεθεί το όργανο. Αυτή μπορεί να επηρεάσει την αναπνευστική λειτουργία και να διευκολύνει τις λοιμώξεις του αναπνευστικού. Επιπλέον, η ακτινοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει χρόνια φλεγμονή και ουλές που επιτείνουν την κατάσταση.

Ποια συμπτώματα να προσέχουν οι ασθενείς

Για όλους αυτούς τους λόγους, οι ασθενείς με καρκίνο πρέπει να γνωρίζουν τα συμπτώματα που προκαλεί η πνευμονία, ώστε να απευθύνονται αμέσως στον γιατρό. Μερικά από τα βασικότερα είναι τα εξής, σύμφωνα με την Αμερικανική Πνευμονολογική Εταιρεία (ALA):

• Βήχας που μπορεί να συνοδεύεται από πρασινωπή, κίτρινη ή και αιματώδη βλέννα
• Πυρετός, εφίδρωση και ρίγη που κάνουν το σώμα να τρέμει
• Δύσπνοια
• Γρήγορη, ρηχή αναπνοή
• Οξύς πόνος στο στήθος σαν μαχαιριά που επιδεινώνεται με τον βήχα ή όταν προσπαθεί να αναπνεύσετε βαθιά
• Ανορεξία, μειωμένη ενεργητικότητα και κόπωση
• Νοητική σύγχυση, ιδίως στους ηλικιωμένους
• Ναυτία και έμετος, κυρίως στα μικρά παιδιά

Σε περίπτωση βακτηριακής πνευμονίας ο πυρετός μπορεί να είναι υψηλός (και πάνω από 40 βαθμούς Κελσίου). Τα χείλη και τα νύχια μπορεί επίσης να έχουν μελανή απόχρωση.

Στην ιογενή πνευμονία τα συμπτώματα αρχίζουν σαν αυτά της γρίπης, αλλά σε 1-2 μέρες επιδεινώνονται. Μπορεί να συνοδεύονται από μελανό χρώμα στα χείλη.

Ωστόσο οι ηλικιωμένοι και όσοι έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό μπορεί να έχουν λιγότερα και ηπιότερα συμπτώματα. Μπορεί ακόμα να έχουν θερμοκρασία χαμηλότερη από την φυσιολογική.

Αν έχετε ιστορικό καρκίνου και εκδηλώσετε οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα, συμβουλευθείτε τον γιατρό σας.

Photo by EuropaNewswire / Gado / Getty Images