Γιατί δεν περνά στον καταναλωτή η ανάπτυξη στην Ελλάδα

Οι έρευνες οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα τον Οκτώβριο αποκάλυψαν σημαντική πτώση σε όλους τους τομείς, αν και η διάθεση για προσλήψεις παραμένει πολύ υψηλή, επισημαίνει ανάλυση της Wood.

O οίκος προβλέπει ανάπτυξη 2,4% φέτος και 2,3% το 2025, με ελλείμματα στο εξωτερικό ισοζύγιο της τάξης του 6,3% με 6,5%, αλλά ευρεία μείωση του δείκτη χρέους σε 153% φέτος και 149% το 2025.

«Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης βελτιώθηκε στο -50 τον Οκτώβριο, από -51 τον Σεπτέμβριο. Αν και πρόκειται για καλά νέα, ο δείκτης σημείωσε αλματώδη πτώση τον Σεπτέμβριο και ακόμη και με αυτή την ανάκαμψη, παραμένει σημαντικά χαμηλότερος από ό,τι είχε παρατηρηθεί νωρίτερα μέσα στο έτος και σε επίπεδο συγκρίσιμο με αυτό του Νοεμβρίου του 2022.

Η ανάλυση δείχνει ότι η παραμονή του αντιλαμβανόμενου πληθωρισμού σε επίμονα υψηλά επίπεδα αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για την Ελλάδα, πολύ περισσότερο από ό,τι αλλού στην ΕΕ, όπου ο υψηλός αντιλαμβανόμενος πληθωρισμός είναι πράγματι πρόβλημα, ειδικά στη ζώνη του ευρώ, αλλά τουλάχιστον παρουσιάζει ταχύτερη βελτίωση από αυτήν που βλέπουμε στην Ελλάδα.

Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι οι καταναλωτές γίνονται πιο απαισιόδοξοι για το μέλλον των οικονομικών τους και τις προοπτικές της οικονομίας, γεγονός που προκαλεί έκπληξη, δεδομένου ότι η οικονομική δραστηριότητα είναι υψηλότερη από ό,τι σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες και η αγορά εργασίας συνεχίζει να συσφίγγεται», σχολιάζει ο οίκος.

«Αυτό που μας εκπλήσσει περισσότερο είναι ότι ούτε η ισχύς της αγοράς εργασίας ούτε η συνολική επέκταση της οικονομίας έχουν ολοένα και θετικότερο αντίκτυπο στους καταναλωτές. Αντιθέτως, τα ελληνικά νοικοκυριά δεν αναφέρουν καμία βελτίωση του πληθωρισμού, μειωμένες προσδοκίες για τις προοπτικές της οικονομίας και εύθραυστες προσδοκίες για δαπάνες και αποταμιεύσεις», επισημαίνει ο οίκος.

«Κατά τη διάρκεια του Οκτωβρίου, όλοι οι επιχειρηματικοί κλάδοι ανέφεραν πτώση της εμπιστοσύνης στην αγορά. Ο δείκτης του βιομηχανικού τομέα μειώθηκε στο 1,9, από 8,2 τον Σεπτέμβριο, ο δείκτης του τομέα των υπηρεσιών μειώθηκε στο 37,3, από 41,1 τον Σεπτέμβριο, ο δείκτης του λιανικού εμπορίου μειώθηκε στο 5,5, από 13,8, και ο δείκτης του κατασκευαστικού τομέα συρρικνώθηκε κατά 0,6, από +5,2 τον Σεπτέμβριο.

Οι δείκτες εμπιστοσύνης στην Ελλάδα είναι σημαντικά πιο ευμετάβλητοι από ό,τι αλλού, οπότε το μέγεθος αυτών των μεταβολών δεν θα πρέπει να ερμηνεύεται ως ένδειξη επικείμενης σκληρής προσγείωσης, αλλά όλες οι έρευνες του τομέα υποδηλώνουν ότι η δραστηριότητα αμβλύνεται. Κατά την άποψή μας, είναι κάπως περίεργο να βλέπουμε την αδυναμία στις κατασκευές, οι οποίες θα πρέπει να συνεχίσουν να επωφελούνται από το RRF και την αυξανόμενη αύξηση του δανεισμού προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις. Ο τομέας αυτός αντιμετωπίζει ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό, οι οποίες έχουν βελτιωθεί φέτος μέχρι στιγμής χάρη στις προσπάθειες πολιτικής για την αύξηση των εισροών ξένων εργαζομένων», εξηγεί η Wood & Company.

Σύμφωνα με την έρευνα που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το 67,8% των εταιρειών που απάντησαν στη μηνιαία έρευνα δηλώνουν ότι η έλλειψη εργατικού δυναμικού αποτελεί σοβαρό εμπόδιο στην παραγωγή και το μέγιστο ποσοστό ήταν τον Αύγουστο του 2024, με 92%. Άλλοι παράγοντες που εμποδίζουν την παραγωγή είναι οι οικονομικοί περιορισμοί (που επηρεάζουν το 27% των ερωτηθέντων) και η έλλειψη ζήτησης (29%).

Ο πληθωρισμός των τιμών των διαμερισμάτων αυξάνεται ραγδαία τα τελευταία χρόνια και από το 2ο τρίμηνο του 2024 συνέχισε να αυξάνεται ζωηρά, αν και λιγότερο γρήγορα από ό,τι προηγουμένως, στο 9,2% ετησίως. Ο δείκτης τιμών κατοικιών που υπολογίζεται από την Τράπεζα της Ελλάδος επέστρεψε στο ανώτατο επίπεδο του 2008 το 2ο τρίμηνο του τρέχοντος έτους σε ονομαστικούς όρους. Ο δείκτης τιμών γραφείων άρχισε επίσης να ανακάμπτει πέρυσι, σημειώνοντας αύξηση κατά 5% σε ετήσια βάση το δεύτερο εξάμηνο του 2023. Οι καθαρές άμεσες ξένες επενδύσεις σε ελληνικά ακίνητα διαμορφώθηκαν σε 1,2 δισ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2024, γεγονός που υποδηλώνει ότι φέτος θα σημειώσουν πιθανώς νέα επέκταση σε σχέση με το τελευταίο ρεκόρ των 2,1 δισ. ευρώ το 2023.

«Ο τομέας στον οποίο υπάρχει ελάχιστη έως μηδαμινή βελτίωση παραμένουν τα στεγαστικά δάνεια, τα οποία συνεχίζουν να συρρικνώνονται σε ετήσια βάση, σύμφωνα με τα στοιχεία για το 3ο τρίμηνο. Η ζήτηση για στεγαστικά δάνεια μειώθηκε, λόγω του γενικού επιπέδου των επιτοκίων, αλλά και επειδή τα νοικοκυριά υιοθετούν στάση αναμονής ενόψει του επικείμενου κρατικά επιδοτούμενου προγράμματος “Σπίτι μου ΙΙ”. Η ζήτηση για καταναλωτικά δάνεια παραμένει σχεδόν αμετάβλητη. Κατά τη διάρκεια του επόμενου τριμήνου, η ζήτηση τόσο για στεγαστικά όσο και για καταναλωτικά δάνεια αναμένεται επίσης να παραμείνει αμετάβλητη», εξηγεί η Wood.

«Από το μηνιαίο δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδος προκύπτει ότι η αναλογία των μισθολογικών συμφωνιών που περιλαμβάνουν αύξηση μισθών βελτιώνεται φέτος, αλλά παραμένει λιγότερο από το μισό. Τα νοικοκυριά επωφελούνται από πιο καλές ευκαιρίες απασχόλησης από ό,τι στο παρελθόν και καταβάλλονται υπερωρίες/πλεονάσματα, αλλά η αγορά εργασίας και η ισχύς των εταιρικών ισολογισμών δεν είναι ακόμη επαρκείς για να προσφέρουν ευρεία αύξηση των πραγματικών μισθών.

Τέλος, τα νοικοκυριά έχουν την πλειονότητα των αποταμιεύσεών τους σε μετρητά, τα οποία εξακολουθούν να αποδίδουν ένα σημαντικό αρνητικό αποτέλεσμα πλούτου, λόγω του πληθωρισμού», καταλήγει η Wood & Company.