Βουνό χρεών 50 δισ. ευρώ στον ΕΦΚΑ, πόσα θεωρούνται χαμένα

Δραματικές διαστάσεις λαμβάνει η συνεχής αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τον ΕΦΚΑ, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) στο τέλος του 2024, αγγίζουν σχεδόν τα 50 δισ. ευρώ.

Μάλιστα, από αυτό το δυσθεώρητο ποσό, περίπου το ένα πέμπτο (20%),δηλαδή τα 10 δισ. ευρώ, χαρακτηρίζεται ανεπίδεκτο είσπραξης, ενώ περίπου 17 δισ. ευρώ έχουν προέλθει από τις προσαυξήσεις λόγω των πρόσθετων τελών, με τις αρχικές οφειλές να μην ξεπερνούν στο τέλος Δεκεμβρίου τα 32,3 δισ. ευρώ.

Αναλυτικά, το συνολικό χρέος στο ΚΕΑΟ, αυξήθηκε μέσα στο τελευταίο τρίμηνο του προηγούμενου έτους κατά 444,7 εκατ. ευρώ, καθώς ενώ στις 30 Σεπτεμβρίου ήταν 48,84 δισ. ευρώ, μέσα στο επόμενο τρίμηνο το χρέος αυξήθηκε στα 49,28 δισ. ευρώ.

Είναι δε, ενισχυτικό στοιχείο του προβληματισμού που υπάρχει στο υπουργείο Εργασίας, το ΚΕΑΟ και τον ΕΦΚΑ, ότι και κατά το συγκεκριμένο τρίμηνο, οι προσαυξήσεις από τους τόκους είναι αυτές που μεταβάλλουν υπέρογκα το ποσό: Από τα 444,22 εκατ. τα 400,73 εκατ. ευρώ προήλθαν από τα πρόσθετα τέλη.

Από την ανάλυση προκύπτει επίσης, ότι για τις οφειλές ύψους 49,28 δισ. ευρώ, το 35,26% (ποσό 17.380.561.292 ευρώ) του συνολικού χρέους δημιουργήθηκε από οφειλέτες που ξεκίνησαν να δημιουργούν οφειλές για πρώτη φορά από το 2010 και μετά, ενώ το 64,74% (ποσό 31.906.226.669 ευρώ) δημιουργήθηκε από οφειλέτες που ξεκίνησαν να δημιουργούν οφειλές για πρώτη φορά το 2009 ή παλαιότερα.

Διαπιστώνεται παράλληλα, ότι περίπου τα 9,8 δισ. ευρώ είναι οφειλές πολύ χαμηλής εισπραξιμότητας. Αφορούν δε, κατά κύριο λόγο, εργοδότες πτωχευμένους, εργοδότες σε καθεστώς εκκαθάρισης, εργοδότες με οφειλές πριν από την εφαρμογή του συστήματος ασφάλισης μέσω Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων (ΑΠΔ) που δεν έχουν ποτέ υποβάλει ΑΠΔ και που δεν έχουν ποτέ καταβάλει ποσά στο ΚΕΑΟ, αλλά και οφειλές ασφαλισμένων που έχουν αποβιώσει.

Στο μικροσκόπιο των αρμόδιων υπηρεσιών μάλιστα, έχει μπει και η διαβάθμιση των οφειλών, με βάση το ύψος τους. Υπάρχει συγκέντρωση πλήθους οφειλετών στις χαμηλότερες κλίμακες, αφού 1.575.353 οφειλέτες (73,44% των οφειλετών) έχουν οφειλή έως 15.000 ευρώ ο καθένας.

Το 88,03% των οφειλετών (1.888.365 οφειλέτες) έχουν οφειλή έως 30.000 ευρώ ο καθένας, με το μεγάλο μέρος του υπολοίπου οφειλών να αφορά 313.012 οφειλέτες με οφειλή από 15.000 – 30.000 ευρώ ο καθένας (13,75% του τρέχοντος υπολοίπου).

Το 13,74% των οφειλών χρωστούν 96.237 φυσικά και νομικά πρόσωπα που έχουν χρέη από 50.000 – 100.000 ευρώ. Βέβαια, το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών αφορά λίγους μεγαλο-οφειλέτες με οφειλές άνω του 1 εκατ. ευρώ με 2.776 οφειλέτες να συγκεντρώνουν το 24,06% του υπόλοιπου οφειλών.

Οι έλεγχοι και οι στόχοι

Στο ΚΕΑΟ εξασφαλίζεται η κεντρική παρακολούθηση των οφειλετών, αναλύονται και επεξεργάζονται τα διαθέσιμα δεδομένα, ώστε να ελεγχθούν μεταξύ άλλων και ενδεχόμενες περιπτώσεις έντονης παραβατικότητας και συστηματικής δημιουργίας οφειλών, καθώς και να διακριβωθεί το modus operandi στις περιπτώσεις αυτές.

Κοινό χαρακτηριστικό των περιπτώσεων αυτών είναι η συνεχής δημιουργία οφειλών και η ανυπαρξία περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη για την ικανοποίηση των απαιτήσεων του φορέα. Βέβαια, δεν παραγνωρίζεται το γεγονός ότι η απουσία περιουσιακών στοιχείων μπορεί να είναι και αποτέλεσμα μεθόδευσης με σκοπό την αδυναμία εντοπισμού των πραγματικών υπευθύνων της επιχείρησης.

Για την αντιμετώπιση των παραπάνω περιπτώσεων, άμεσης προτεραιότητας ζήτημα θεωρείται η ενεργοποίηση του ελεγκτικού μηχανισμού για τον καταλογισμό των εισφορών στους πράγματι ωφελούμενους από την παράνομη δραστηριότητα. Τα πρόσωπα αυτά είναι που έχουν την υποχρέωση, αλλά και την οικονομική δυνατότητα να αποκαταστήσουν τη ζημία των ασφαλιστικών οργανισμών που προκλήθηκε από τη δραστηριότητά τους.

Επιπρόσθετα, στο ΚΕΑΟ εντείνεται ο έλεγχος αφερεγγυότητας των Κοινών Επιχειρήσεων που είναι οφειλέτες. Ο δείκτης αφερεγγυότητας μιας κοινής επιχείρησης προκύπτει από στοιχεία που αφορούν:

• Την υποβολή ΑΠΔ χωρίς την καταβολή εισφορών,
• τη δραστηριότητα της επιχείρησης (επιχειρήσεις καθαριότητας, φύλαξης, εκπαιδευτικοί όμιλοι, κέντρα αισθητικής),
• το αν πρόκειται για επιχειρήσεις εντάσεως εργασίας,
• τα χαρακτηριστικά των υπευθύνων (π.χ. ορισμός ως υπεύθυνων πρώην εργαζομένων της επιχείρησης),
• τη νομική μορφή των επιχειρήσεων (μονοπρόσωπες, ΕΠΕ, ΙΚΕ),
• το αν οι ειδικότητες των απασχολουμένων στην επιχείρηση είναι άσχετες με τις δραστηριότητες της επιχείρησης (ενδεικτικά αναφέρεται η περίπτωση επιχείρησης με δραστηριότητα “καθαρισμοί” με απασχολούμενους μάγειρες, νοσοκόμους και νηπιαγωγούς),
• την όλη συμπεριφορά της επιχείρησης.

Από την έναρξη του ΚΕΑΟ μέχρι τον Δεκέμβριο 2024 έχουν αποσταλεί συνολικά 2.632.918 Ατομικές Ειδοποιήσεις σε οφειλέτες. Ειδικά εντός του τετάρτου τριμήνου του 2024 εστάλησαν 255.812 ατομικές ειδοποιήσεις.

Όσον αφορά τέλος τις ρυθμίσεις, στο τέλος Δεκεμβρίου οι ενεργές και ολοκληρωμένες ρυθμίσεις έφτασαν σε πλήθος τις 1.047.535 για οφειλές ύψους 8,26 δισ. ευρώ. Αναλυτικά, οι συνολικές ενεργές ρυθμίσεις ήταν 309.061 και το ρυθμισμένο ποσό 4.623.629.022 ευρώ, ενώ οι ολοκληρωμένες ρυθμίσεις ήταν συνολικά 738.474, ύψους 3.640.555.118 ευρώ.

Οι συνολικές εισπράξεις εντός του τριμήνου (Οκτώβριος – Δεκέμβριος 2024) ανέρχονται σε 511.887.158 ευρώ ενώ από την έναρξη της λειτουργίας του Κέντρου έχουν εισπραχθεί συνολικά 13.206.529.957 ευρώ.

Γενικά, το μεγαλύτερο ποσοστό, κοντά στο 60% των συνολικών εισπράξεων, προέρχεται από οφειλές που έχουν ενταχθεί σε καθεστώς ρύθμισης, ενώ το 40% εισπράττεται από καταβολές εκτός ρυθμίσεων.

Συγκεκριμένα, κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2024, οι συνολικές εισπράξεις του ΚΕΑΟ ανέρχονται σε 511.887.158 ευρώ, με ποσοστό 53% να προέρχεται από πληρωμές οφειλών που έχουν ενταχθεί σε καθεστώς ρύθμισης και 47% από καταβολές εκτός ρύθμισης.

Έτσι, οι ετήσιες εισπράξεις για το 2024 είναι 1.960.602.100 ευρώ. Παρουσιάζουν αύξηση περίπου 15% σε σχέση με το προηγούμενο έτος και αποτελούν τις υψηλότερες ετήσιες εισπράξεις από την έναρξη λειτουργίας του ΚΕΑΟ.