Βαλτική: Το ΝΑΤΟ κηρύσσει τον «πόλεμο των υποθαλασσίων καλωδίων»

Ενας στολίσκος του ΝΑΤΟ συγκεντρώθηκε στα ανοικτά των ακτών της Εσθονίας, καθώς η στρατιωτική συμμαχία προσπαθεί να προστατεύσει τα ευρωπαϊκά υποθαλάσσια καλώδια και τους αγωγούς από σαμποτάζ.

Η «κάμερα ασφαλείας της Βαλτικής» αποτελείται από μια ολλανδική φρεγάτα και ένα πλοίο ναυτικής έρευνας, καθώς και ένα γερμανικό ναρκαλιευτικό, που βρίσκονται ήδη στο Ταλίν. Αναμένονται επίσης ένα γαλλικό ναρκαλιευτικό και άλλα σκάφη του ΝΑΤΟ για την υποστήριξη μιας κοινής προσπάθειας με την ονομασία «Baltic Sentry» (Βαλτικός Φρουρός), που συμφωνήθηκε στο Ελσίνκι την περασμένη εβδομάδα, σημείωσε ο Guardian.

«Η ομάδα θα μεγαλώσει στο εγγύς μέλλον, με άλλα πλοία που θα ενταχθούν σε εμάς, οπότε στο τέλος θα είμαστε περίπου έξι ή επτά πλοία» δήλωσε ο αντιπλοίαρχος Ερικ Κοχ, ο βέλγος επικεφαλής των ναρκαλιευτικών που έχουν ενταχθεί στην ομάδα. «Σε πρώτη φάση θα λειτουργήσουμε ως οι “κάμερες ασφαλείας” της Βαλτικής Θάλασσας, πράγμα που σημαίνει ότι κανείς δεν μπορεί να προβεί σε ενέργειες εναντίον κρίσιμων υποβρυχίων υποδομών χωρίς να τις έχουμε δει και να μπορούμε να αντιδράσουμε με τον κατάλληλο τρόπο».

Το τελευταίο περιστατικό που προκάλεσε την αντίδραση του ΝΑΤΟ σημειώθηκε την ημέρα των Χριστουγέννων, όταν το καλώδιο ηλεκτρικής ενέργειας Estlink 2, μεταξύ Φινλανδίας και Εσθονίας, καθώς και τέσσερα καλώδια δεδομένων υπέστησαν ζημιά, σύμφωνα με τις φινλανδικές αρχές, από ένα πετρελαιοφόρο, το «Eagle S», που έσερνε την άγκυρά του κατά μήκος του βυθού για 100 χιλιόμετρα – μέχρι που πιάστηκε στα καλώδια.

Το «Eagle S» διατάχθηκε να εισέλθει στα φινλανδικά χωρικά ύδατα και σε αυτό επιβιβάστηκε ειδικό κλιμάκιο της αστυνομίας που κατέβηκε από ελικόπτερα. Προς το παρόν κρατείται στα ανοικτά του μικρού λιμανιού του Πόρβοο, ανατολικά του Ελσίνκι.

Από το πλοίο διαπιστώθηκε ότι έλειπε μια άγκυρα, η οποία περισυλλέχθηκε αργότερα από τον βυθό της θάλασσας, όπου φαίνεται να έχει αποκολληθεί από τις αλυσίδες της, ενώ εννέα μέλη του πληρώματος απαγορεύτηκε να εγκαταλείψουν τη Φινλανδία όσο διαρκεί η έρευνα.

Ο σκιώδης στόλος του Πούτιν

Σε αυτή τη γωνιά της Βαλτικής είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς μεταξύ ατυχημάτων από απροσεξία και σκοπίμων πράξεων υβριδικού πολέμου, ανέφερε ο Guardian.

Το δεξαμενόπλοιο βάρους 74.000 τόνων, κινεζικής κατασκευής, που έχει αλλάξει τέσσερα ονόματα και τώρα πλέει υπό τη σημαία των Νήσων Κουκ, ανήκει σε εταιρεία στο Ντουμπάι, αλλά το διαχειρίζεται ινδική εταιρεία, με γεωργιανό καπετάνιο. Το πλοίο φέρεται να ξεκίνησε από το ρωσικό λιμάνι Ουστ-Λούγκα, με 35.000 τόνους πετρελαίου και με προορισμό την Τουρκία.

Το ΝΑΤΟ και οι φινλανδικές αρχές πιστεύουν ότι αποτελεί μέρος του «σκιώδους στόλου» της Ρωσίας με πλοία από όλον τον κόσμο, τα οποία η Μόσχα στρατολόγησε για τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου, αψηφώντας τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν μετά την εισβολή της στην Ουκρανία.

Σύμφωνα με τη φινλανδική αστυνομία, στα ίδια πλοία ανατίθενται από τη Μόσχα σαμποτάζ. Η πλοιοκτήτρια εταιρεία του «Eagle S» με έδρα το Ντουμπάι, η Caravella, αρνήθηκε τους ισχυρισμούς και αμφισβήτησε την κράτηση του πλοίου μέσω του φινλανδού δικηγόρου της Χέρμαν Λιούνγκμπεργκ.

«Το πλοίο και ο πλοίαρχός του, τον οποίο εκπροσωπώ, δεν έχουν λάβει καμία πληροφορία για τις έρευνες», δήλωσε ο Λιούνγκμπεργκ σε γραπτή δήλωσή του στον Guardian. «Δεν μας έχουν δοθεί ούτε αποφάσεις ούτε νομική βάση για την επιβίβαση που έλαβε χώρα πριν από τρεις και πλέον εβδομάδες, την οποία τολμώ να αποκαλέσω ενέργεια πειρατείας» πρόσθεσε.

Ο Λιούνγκμπεργκ πρόσθεσε ότι η κατάληψη του «Eagle S» παραβίασε το Δίκαιο της Θάλασσας και τον φινλανδικό ποινικό κώδικα. «Οι φινλανδικές αρχές δεν είχαν καμία δικαιοδοσία να επιβιβαστούν στο πλοίο και να διεξάγουν έρευνες. FULL STOP» έγραψε ο δικηγόρος.

Οπως προέκυψε, το «Eagle S» ενεπλάκη επίσης σε ένα περιστατικό στα ανοικτά των ολλανδικών ακτών τον Νοέμβριο, κατά το οποίο φέρεται να παρατηρήθηκε να πλέει πάνω από το Atlantic Crossing 1, ένα τηλεπικοινωνιακό καλώδιο που συνδέει τις ΗΠΑ με τη Βρετανία, την Ολλανδία και τη Γερμανία.

Η ναυτιλιακή ιστοσελίδα Lloyd’s List επικαλείται ανώνυμη πηγή που δήλωσε ότι το δεξαμενόπλοιο βρέθηκε «φορτωμένο με κατασκοπευτικό εξοπλισμό», συμπεριλαμβανομένων αισθητήρων που είχαν ρίξει από τα πλαϊνά του πλοίου. Σύμφωνα με τις φινλανδικές αρχές, ωστόσο, δεν βρέθηκε στο πλοίο αυτός ο εξοπλισμός τον Δεκέμβριο.

Τρίτο περιστατικό στη Βαλτική

Είναι η τρίτη φορά τους τελευταίους μήνες που κρίσιμες υποδομές στον βυθό της Βαλτικής υφίστανται ζημιές υπό ύποπτες συνθήκες. Τον Οκτώβριο του 2023, ο αγωγός φυσικού αερίου Balticconnector, μεταξύ Φινλανδίας και Εσθονίας, υπέστη ζημιά από την άγκυρα ενός πλοίου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων με σημαία Χονγκ Κονγκ, του «Newnew Polar Bear». Η κινεζική κυβέρνηση διεξήγαγε έρευνα και παραδέχθηκε ότι το πλοίο ήταν υπεύθυνο, αλλά ισχυρίστηκε ότι επρόκειτο για ατύχημα.

Στις 20 Νοεμβρίου ένα άλλο κινεζικό πλοίο μεταφοράς χύδην φορτίων, το «Yi Peng 3», κατηγορήθηκε ότι έσυρε την άγκυρά του πάνω σε δύο καλώδια οπτικών ινών επικοινωνίας, το ένα μεταξύ Φινλανδίας και Γερμανίας, το άλλο μεταξύ Λιθουανίας και του σουηδικού νησιού Γκότλαντ.

Και πάλι η κινεζική κυβέρνηση διεξήγαγε δική της έρευνα, αλλά παρά την υπόσχεση συνεργασίας το Πεκίνο δεν επέτρεψε στους σουηδούς ερευνητές να επιβιβαστούν στο πλοίο και το «Yi Peng 3» έφυγε από τη Βαλτική ενώ η σουηδική έρευνα βρισκόταν ακόμη σε εξέλιξη. Τα δύο περιστατικά έθεσαν ερωτήματα σχετικά με το κατά πόσον η Κίνα συμμετείχε επίσης σε υβριδικό πόλεμο στη Βαλτική.

«Μπορεί κανείς να πει ότι τα περιστατικά στα οποία προκαλείται ζημιά στις υποθαλάσσιες υποδομές είναι πολύ συχνά παγκοσμίως. Ωστόσο στη Βαλτική Θάλασσα δεν είχαμε γίνει μάρτυρες μιας τέτοιας σειράς επεισοδίων στις σημαντικότερες στρατηγικές υποδομές –αγωγούς φυσικού αερίου, γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και μεγάλα καλώδια δεδομένων– από τότε που τέθηκαν σε λειτουργία» δήλωσε στον Guardian ο Τόμας Γερμαλαβίσιους, επικεφαλής μελετών στο Διεθνές Κέντρο Αμυνας και Ασφαλείας του Ταλίν.

Η βλάβη στον Estlink 2 την ημέρα των Χριστουγέννων δεν οδήγησε σε άμεσες διακοπές ρεύματος, καθώς η τροφοδοσία εκτρέπεται από άλλα σημεία του δικτύου, αλλά η επισκευή του θα διαρκέσει μήνες, κατά τη διάρκεια των οποίων η ηλεκτροδότηση της περιοχής θα κινδυνεύει με διακοπές.

Το ορόσημο της 8ης Φεβρουαρίου

Η δολιοφθορά ήρθε σε μια περίοδο αυξανόμενης έντασης ενόψει της 8ης Φεβρουαρίου, όταν τα τρία κράτη της Βαλτικής, η Λιθουανία, η Λετονία και η Εσθονία, θα αποκόψουν ένα από τα τελευταία απομεινάρια του μακρινού σοβιετικού παρελθόντος τους και θα αποσυνδέσουν τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειάς τους από το ενεργειακό δίκτυο της Ρωσίας, συγχρονιζόμενα με το ευρωπαϊκό δίκτυο, μέσω μιας σύνδεσης με την Πολωνία.

«Η Μόσχα θα ενδιαφερόταν σίγουρα να διαταράξει τη διαδικασία της αποσύνδεσής μας (ίσως ακόμη και να την αποτρέψει), να αυξήσει το κόστος της και να δυσφημίσει τις κυβερνήσεις της Βαλτικής προκαλώντας χάος, σύγχυση και φόβο» δήλωσε ο Γερμαλαβίσιους. «Η προοπτική των διακοπών ρεύματος είναι ανατριχιαστική».

Ο ολλανδός επικεφαλής της ναυτικής ομάδας του ΝΑΤΟ που έχει αναλάβει την προστασία των υποδομών του βυθού, αντιπλοίαρχος Αριεν Βαρνάαρ, δεν είχε αμφιβολίες για το ποιος ήταν υπεύθυνος για το σαμποτάζ στο Estlink 2. Ερωτηθείς αν υπάρχει άλλη πιθανότητα πρόκλησης της βλάβης –εκτός ρωσικού σαμποτάζ– απάντησε «οι εξωγήινοι».

«Δέκα εκατ. δολάρια την ημέρα»

Στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Ελσίνκι την Τρίτη ο γενικός γραμματέας της Συμμαχίας, Μαρκ Ρούτε, χαρακτήρισε τα πρόσφατα περιστατικά «πιθανό σαμποτάζ» και υπογράμμισε το διακύβευμα της προστασίας των υποθαλάσσιων ενεργειακών και διαδικτυακών καλωδίων, σημειώνοντας ότι 1,3 εκατ. χιλιόμετρα υποθαλάσσιων καλωδίων συμβάλλουν σε οικονομικές συναλλαγές αξίας περίπου 10 εκατ. δολαρίων την ημέρα.

«Οι καπετάνιοι των πλοίων πρέπει να κατανοήσουν ότι οι πιθανές απειλές κατά των υποδομών μας θα έχουν συνέπειες, συμπεριλαμβανομένης πιθανής επιβίβασης, κατάσχεσης και σύλληψης» δήλωσε ο Ρούτε.

Η ναυτική ομάδα δράσης που συγκεντρώνεται στο Ταλίν μπορεί να αξιοποιήσει τις πληροφορίες του ΝΑΤΟ σχετικά με τη ναυτιλία, την επιτήρηση από αέρος και από το Διάστημα, τα υποβρύχια σόναρ, τα υποβρύχια μη επανδρωμένα σκάφη, καθώς και μια νέα γενιά υποβρυχίων αισθητήρων.

«Κάθε πλοίο που αποπλέει από την Αγία Πετρούπολη θα γνωρίζει ότι παρακολουθείται» δήλωσε ο Ερικ Κοχ. «Και αν αυτό το πλοίο έχει την πρόθεση να προβεί σε παράνομες ενέργειες, θα το σκεφτεί πολύ καλά».

. . .