Αυστραλία: Ορκες κυνηγούν καρχαρίες για να φάνε το συκώτι τους

Οι όρκες λιμπίζονται το συκώτι του καρχαρία και κυνηγούν λευκούς καρχαρίες στα νερά της Αυστραλίας. Το επιβεβαίωσαν ερευνητές μετά από ανάλυση DNA σε δαγκώματα ανοίγματος 50 εκατοστών που ανακάλυψαν σε νεκρό ψάρι, σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian.

Τον Οκτώβριο του 2023, το ακρωτηριασμένο πτώμα ενός μεγάλου λευκού καρχαρία μήκους 4,7 μέτρων ξεβράστηκε σε ακτή κοντά στο Πόρτλαντ της νοτιοδυτικής Βικτόριας, χωρίς το συκώτι, τα πεπτικά και αναπαραγωγικά του όργανα. Δύο ημέρες νωρίτερα, ερασιτέχνες επιστήμονες παρατήρησαν αρκετές όρκες να κυνηγούν και να αρπάζουν ογκώδη θηράματα στην περιοχή.

Υποψιαζόμενοι ότι πίσω από τον θάνατο του καρχαρία ήταν μια φάλαινα-δολοφόνος, οι ερευνητές ανέλυσαν δείγματα DNA από τα διακριτά τραύματα δαγκωμάτων στο σώμα του κήτους. Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Ecology and Evolution, επιβεβαιώνουν την παρουσία DNA όρκας γύρω από το μεγαλύτερο δάγκωμα – μια πληγή διαμέτρου 50 εκατοστών κοντά στο θωρακικό πτερύγιο του καρχαρία.

Οι δοκιμές αποκάλυψαν επίσης την παρουσία γενετικού υλικού φαλαινών σε τρία μικρότερα τραύματα από δάγκωμα που ερεύνησαν σε πτώματα πλατύρρινων καρχαριών στην περιοχή. Αυτή ήταν η πρώτη επιβεβαιωμένη απόδειξη με χρήση DNA ότι στα αυστραλιανά νερά όρκες χρησιμοποιούν λευκούς καρχαρίες ως θηράματα για επιλεκτική κατανάλωση του συκωτιού τους.

Η Ισαμπέλα Ριβς, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Φλίντερς της Νότιας Αυστραλίας και κύρια συγγραφέας της μελέτης των ευρημάτων, γράφει ότι «τόσο οι όρκες όσο και οι λευκοί καρχαρίες είναι κορυφαίοι θηρευτές». Αλλά το πτώμα που βρέθηκε στη Βικτόρια είχε «τέσσερα χαρακτηριστικά τραύματα από δάγκωμα», ένα εκ των οποίων δείχνει ότι οι φάλαινες είχαν σκόπιμα κατασπαράξει το συκώτι του καρχαρία.

Το φαινόμενο είχε παρατηρηθεί και παλαιότερα στα ανοιχτά της Νότιας Αφρικής: μια μεμονωμένη όρκα ακινητοποίησε έναν μεγάλο λευκό καρχαρία και έφαγε το συκώτι του σε λιγότερο από δύο λεπτά. «Αυτή η συμπεριφορά είναι πιο κοινή από όσο νομίζαμε» γράφει η Ριβς, συμπληρώνοντας ότι η κατανόηση των διατροφικών αναγκών των φαλαινών βοηθά στη συντήρηση των ιδίων, της λείας τους και του συνολικού οικοσυστήματος.

Σύμφωνα με τη μελέτη, οι φάλαινες-δολοφόνοι, το μεγαλύτερο μέλος της οικογένειας των δελφινιών, τρέφονται με ένα ευρύ φάσμα θαλασσίων ειδών – άλλα κητώδη, φώκιες, καλαμάρια, χταπόδια, ψάρια και καρχαρίες. Εχουν καταγραφεί στο παρελθόν να επιλέγουν συγκεκριμένα όργανα, όπως γλώσσα φάλαινας και συκώτι καρχαρία.

Οι όρκες είναι εξαιρετικοί θηρευτές, που βρίσκονται στην κορυφή της θαλάσσιας τροφικής αλυσίδας. Συχνά αναφέρονται ως «λύκοι της θάλασσας», καθώς διαθέτουν εξαιρετική ευφυΐα, συνεργάζονται με ζηλευτό συγχρονισμό σε αγέλες και είναι ικανές να κατασπαράσσουν τεράστια σε όγκο θηράματα, όπως μεγάλους λευκούς καρχαρίες και γαλάζιες φάλαινες.

Οι θαλάσσιοι βιολόγοι παρατηρούν το φαινόμενο, αλλά δεν είναι σίγουροι γιατί οι φάλαινες-δολοφόνοι έχουν ιδιαίτερη αδυναμία στο συκώτι του καρχαρία. Εικάζουν, όμως, ότι ίσως συνδέεται με μια διατροφική ανεπάρκεια που οι όρκες προσπαθούν να αντισταθμίσουν. Ειδικά στη Νότια Αφρική οι λευκοί καρχαρίες έχουν εξαφανισθεί από περιοχές όπου συχνάζουν όρκες, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν μακροπρόθεσμα με αφανισμό.

Ο δρ Ανταμ Μίλερ, αναπληρωτής καθηγητής Θαλασσίων Επιστημών και Οικολογικής Γονιδιωματικής στο Πανεπιστήμιο Φλίντερς και συν-επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, αναφέρει στον Guardian ότι «οι λευκοί καρχαρίες είναι βασικοί ρυθμιστές της δομής και των λειτουργιών του οικοσυστήματος, οπότε η συντήρησή τους είναι πολύ σημαντική». Προσθέτει ότι οι ερευνητές παρακολουθούν και μελετούν συστηματικά τις αλληλεπιδράσεις τους με όρκες στα νερά της Αυστραλίας.

. . .