Αποκάλυψη: Η μήτρα του σχεδίου Τραμπ για τη «Γάζα-Ριβιέρα»

Στη συνάντησή του με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου στην Ουάσινγκτον, ο πρόεδρος Τραμπ παρουσίασε ένα σχέδιο για τη Γάζα που ούτε ο ισραηλινός πρωθυπουργός δεν θα τολμούσε να προτείνει: τη μαζική μεταφορά Παλαιστινίων από τη Λωρίδα και ακολούθως την ανάληψη και ανοικοδόμησή της ως «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής» από τις ΗΠΑ.

Σύμφωνα με τους Times του Λονδίνου, αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ πέρασαν την περασμένη εβδομάδα επιχειρώντας μια υπαναχώρηση για ορισμένα από τα στοιχεία της πρότασης, μετά από τη διεθνή καταδίκη της. Ωστόσο, ο αμερικανός πρόεδρος επέμεινε την Κυριακή, χαρακτηρίζοντας το σχέδιο ως «πανέμορφο» και «αναπτυξιακό για το μέλλον» της περιοχής.

Παρότι πολλοί αναλυτές απέρριψαν πλήρως την πρόταση ως άστοχη, οι Times ανακάλυψαν ότι η ομάδα της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ είχε παρουσιάσει μήνες νωρίτερα στον υποψήφιο ένα παρόμοιο σχέδιο για την ανοικοδόμηση της Γάζας, εκπονημένο από έναν καθηγητή Οικονομικών του πανεπιστημίου Τζορτζ Ουάσινγκτον.

Ο Τραμπ και οι σύμμαχοί του φαίνεται να έχουν βασιστεί σε πολλά από τα σημεία συζήτησης που διαθέτει η πρόταση του ακαδημαϊκού, γεγονός που υποδηλώνει ότι, αντί για διαπραγματευτική μπλόφα, ο πρόεδρος ίσως απεργάζεται ένα εξαιρετικά λεπτομερές σχέδιο.

Ο Τζόζεφ Πέλτζμαν, επικεφαλής του Κέντρου Αριστείας του πανεπιστημίου στο τμήμα Οικονομικών Μελετών Μέσης Ανατολής και Βορείου Αφρικής, έστειλε την 49σέλιδη έκθεσή του με τίτλο «Ενα Οικονομικό Σχέδιο για την Ανοικοδόμηση της Γάζας» στους συμβούλους του Τραμπ τον περασμένο Ιούλιο.

Στη διάρκεια ενός podcast με τον ισραηλινό ιστορικό Κόμπι Μπάρντα, ένα μήνα αργότερα, ο Πέλτζμαν επισήμανε ότι έστειλε τη μελέτη του στο επιτελείο του Τραμπ «επειδή μόνο εκείνοι ενδιαφέρονταν για την επόμενη ημέρα στη Γάζα, σε αντίθεση με την ομάδα του προέδρου Μπάιντεν». Πρόσθεσε ότι οι άνθρωποι του Τραμπ του ζήτησαν μια «αντισυμβατική προσέγγιση» σε ένα ζήτημα το οποίο κανείς δεν συζητούσε.

Στην έκθεσή του, ο Πέλτζμαν παρουσίασε μια σαρωτική πρόταση για την πλήρη ανοικοδόμηση της Γάζας –μεγάλο μέρος της οποίας έχει καταστραφεί από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς– υποστηρίζοντας ότι ο πόλεμος πρόσφερε μια «ιδανική ευκαιρία για μια νέα και φρέσκια προσέγγιση σε ένα χρόνιο πρόβλημα».

Η έκθεση χρησιμοποιεί φράσεις όπως «αντισυμβατικός σχεδιασμός» και «ο ορισμός της παράνοιας είναι να επαναλαμβάνεις το ίδιο πράγμα αναμένοντας διαφορετικά αποτελέσματα». Τα ίδια τσιτάτα χρησιμοποιήθηκαν την περασμένη εβδομάδα από μέλη της κυβέρνησης του Τραμπ – ανάμεσά τους και από την εκπρόσωπο Τύπου του Λευκού Οίκου, Κάρολαϊν Λίβιτ.

Ο αμερικανο-ισραηλινός ακαδημαϊκός. ο οποίος έχει συνεργαστεί στο παρελθόν με την ανεξάρτητη αμερικανική κυβερνητική υπηρεσία παροχής εξωτερικής οικονομικής βοήθειας, USAid, για θέματα οικονομικών εξελίξεων στην Κίνα, αναφέρει ότι το σχέδιό του για τη Γάζα «προϋποθέτει πλήρη εκκένωση της περιοχής και ανοικοδόμηση από την αρχή».

Ο καθηγητής συνιστά την εκσκαφή ολόκληρης της περιοχής γης –με έκταση 365 τετραγωνικών χιλιομέτρων– και τη δημιουργία τριών ζωνών προστασίας, έκτασης τεσσάρων χιλιομέτρων η καθεμιά, στα σύνορα με το Ισραήλ και τη γειτονική Αίγυπτο, στα πρότυπα της αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης μεταξύ Βόρειας Κορέας και Νότιας Κορέας.

Στην ανατολική πλευρά, ο Πέλτζμαν οραματίζεται πολυώροφα κτίρια, στο στιλ εκείνων της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Η δυτική πλευρά που βλέπει στη Μεσόγειο θα μετατραπεί σε «παραθαλάσσια ιδιοκτησία», με πρότυπο την ανάπλαση της Ερυθράς Θάλασσας στη Σαουδική Αραβία – ένα πρότζεκτ προϋπολογισμού πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ. Στις ενδιάμεσες τοποθεσίες θα καλλιεργούνταν γεωργικές εκτάσεις και θα χτίζονταν θερμοκήπια.

Ο έλεγχος στη Γάζας είναι ένα από τα κομβικά σημεία ανάφλεξης της επί δεκαετίες και δυσεπίλυτης αραβο-ισραηλινής σύγκρουσης. Για τους Παλαιστίνιους, τα σχέδια του Τραμπ αντηχούν απόηχους της «nakba» –«καταστροφή» στα αραβικά–, του μαζικού εκτοπισμού των Παλαιστινίων το 1948, για τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ.

Σε τηλεφωνική του επικοινωνία με τον Νετανιάχου μετά τη λήψη της έκθεσης του Πέλτζμαν, ο Τραμπ φέρεται να είπε στον ισραηλινό ηγέτη ότι η Γάζα είναι μια «ανώτερης ποιότητας φέτα ακίνητης περιουσίας» και ότι θα μπορούσε να γίνει ιδανική τοποθεσία για την κατασκευή ξενοδοχείων. Ο Νετανιάχου και τα πιο ακροδεξιά μέλη του κυβερνητικού συνασπισμού του εξέφρασαν την υποστήριξή τους στην ιδέα.

Στη συνέντευξη Τύπου στον Λευκό Οίκο με τον Νετανιάχου την περασμένη εβδομάδα, ο Τραμπ είπε ότι η Αμερική «θα καταλάβει τη Λωρίδα της Γάζας» και ότι «θα κάνουμε και δουλειά σε αυτήν, όσο θα είναι υπό την κατοχή μας». Αργότερα διευκρίνισε ότι οι ΗΠΑ δεν θα επενδύσουν ούτε χρήματα, ούτε στρατιωτικές δυνάμεις, προσθέτοντας ότι οι εκτοπισμένοι Παλαιστίνιοι δεν θα έχουν το δικαίωμα να επιστρέψουν στη Γάζα εάν αυτή καταληφθεί και αναπτυχθεί από τις ΗΠΑ.

Η έκθεση Πέλτζμαν αναφέρει ότι δεν θα πρέπει να υπάρχει περιορισμός στους σχεδόν δύο εκατομμύρια των ντόπιων κατοίκων «ώστε να βγουν από τη Γάζα» κατά τη διάρκεια της ανοικοδόμησής της, αλλά δεν κάνει συγκεκριμένες προτάσεις για το δικαίωμά επιστροφής τους στα εδάφη. Προτείνει να ασκηθεί πίεση στην Αίγυπτο για την υποδοχή των εκτοπισμένων, καθώς η χώρα «είναι ένα χρεοκοπημένο κράτος» με σημαντικό χρέος προς τις ΗΠΑ.

Η Αίγυπτος, όπως αναμενόταν, απορρίπτει κατηγορηματικά το σχέδιο, αλλά η έκθεση Πέλτζμαν αναφέρει ότι «το πείραμα της Χαμάς απέτυχε» και ότι η ασφάλεια της Γάζας πρέπει να ανατεθεί βραχυπρόθεσμα σε «αμερόληπτους εταίρους, που μοιράζονται το κοινό συμφέρον της απομάκρυνσης της ομάδας των παλαιστίνιων μαχητών».

Ο ακαδημαϊκός προτείνει τη χρήση ενός μοντέλου ανοικοδόμησης που χρησιμοποιείται στις αναπτυσσόμενες χώρες, σύμφωνα με το οποίο ιδιωτικές εταιρείες και οργανισμοί –αδιευκρίνιστης εθνικότητας– συνάπτουν επενδυτικές συνεργασίες με κυβερνητικούς φορείς, λαμβάνοντας μισθώσεις ακινήτων «για 50 έως 100 χρόνια». Μετά την ολοκλήρωση του έργου, η ιδιοκτησία μεταβιβάζεται σε δημόσια αρχή, με τον ιδιωτικό φορέα να χρεώνει τέλη για τη χρήση των νέων υποδομών.

Σύμφωνα με το σχέδιο, η νέα Λωρίδα της Γάζας θα τροφοδοτείται εξ ολοκλήρου από ηλιακή ενέργεια, θα διασχίζεται από ένα ελαφρύ σιδηροδρομικό δίκτυο, και θα εξυπηρετείται από αεροπορικά και θαλάσσια λιμάνια. Το κόστος της ανοικοδόμησης θα ανέλθει μεταξύ ενός και δύο τρισεκατομμυρίων δολαρίων και θα ολοκληρωθεί μέσα σε πέντε ως δέκα χρόνια. Μακροπρόθεσμα, η οικονομία της Γάζας θα βασίζεται στο τρίπτυχο «τουρισμός – γεωργία – τεχνολογία».

Οσον αφορά στη διακυβέρνηση, ο Πέλτζμαν προτείνει «πολιτικούς διαχειριστές» στη Γάζα, που θα καθιερώσουν ένα «κράτος δικαίου όπως εφαρμόζεται στην ιδιοκτησία, τις συμβάσεις, το ποινικό δίκαιο και το δίκαιο αδικοπραξίας στο πλαίσιο ενός συστήματος αγοράς». Η επαναφορά της αυτοδιοίκησης της περιοχής θα επέλθει «με την ολοκλήρωση της 50ετούς συμφωνίας μίσθωσης, μέσω της συγκρότησης μιας ισχυρής πολιτικής κυβέρνησης».

Πολλοί αναλυτές της κατάστασης στη Μέση Ανατολή θεωρούν ότι το σχέδιο του Τραμπ, ή οποιοδήποτε σχέδιο περιλαμβάνει την απομάκρυνση των Παλαιστινίων χωρίς εγγυήσεις για το δικαίωμα επιστροφής τους, είναι αντίθετο με το διεθνές δίκαιο – αλλά και πρακτικά ανεφάρμοστο.

. . .