Ανακύκλωση μπουκαλιών: Κάντο όπως η Ιρλανδία

Αρχικά υπήρξε σύγχυση και εκνευρισμός, τώρα όμως οι Ιρλανδοί έχουν «αγκαλιάσει» το πρώτο πρόγραμμα επιστροφής μπουκαλιών.  Συνολικά 111 εκατομμύρια φιάλες και μεταλλικά κουτιά επιστράφηκαν τον Αύγουστο – αριθμός πολλαπλάσιος των 2 εκατομμυρίων που είχαν επιστραφεί στα σημεία ανακύκλωσης με την έναρξη του προγράμματος τον περασμένο Φεβρουάριο.

Σύμφωνα με τον Guardian, η εταιρεία Re-Turn, η οποία έλαβε εντολή από την ιρλανδική κυβέρνηση να εφαρμόσει το πρόγραμμα ως μέρος της προσπάθειας να επιτευχθεί ποσοστό ανακύκλωσης 90% (όπως ορίζει η ΕΕ), ανέφερε ότι στους οκτώ μήνες του προγράμματος 630 εκατομμύρια συσκευασίες έχουν εναποτεθεί σε μηχανήματα επίστροφής πώλησης σε όλη τη χώρα.

Η Re-Turn διαπιστώνει ότι οι ιρλανδοί καταναλωτές βρίσκουν τη διαδικασία ως έναν εύκολο τρόπο ανακύκλωσης, που είναι επωφελής για το περιβάλλον. Παράλληλα, το πρόγραμμα έχει μειώσει τα σκουπίδια στους δρόμους, έχει συγκεντρώσει χρήματα για φιλανθρωπικούς σκοπούς, και έχει βοηθήσει ακόμη και άστεγους και παιδιά να συγκεντρώσουν μικρά χρηματικά ποσά.

Τέτοια προγράμματα έχουν αναβληθεί επανειλημμένα στο Ηνωμένο Βασίλειο και παλιότερα στην Ιρλανδία, αλλά έχουν εφαρμοστεί σε πολλά κράτη-μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, όπου οι καταναλωτές μπορούν να επιστρέψουν πλαστικά μπουκάλια και μεταλλικά κουτιά για ανακύκλωση από το 2006.

Οι Ιρλανδοί μαζεύουν πλέον τις άδειες φιάλες από κάθε σημείο όπου τις βρίσκουν –ακόμα και από τα τρένα– καθώς εισπράττουν 15 λεπτά του ευρώ για κάθε πλαστικό μπουκάλι που επιστρέφουν. Για μια χώρα με πληθυσμό μόλις πάνω από 5 εκατομμύρια, η επιστροφή άνω των 110 εκατομμυρίων συσκευασιών το μήνα είναι δείγμα της επιτυχίας του προγράμματος.

Απ’ την άλλη, με περίπου 1,7 δισεκατομμύρια κουτάκια και πλαστικά μπουκάλια που διατίθενται στην αγορά κάθε χρόνο, η Ιρλανδία έχει δρόμο ακόμα μπροστά της. Ως κράτος-μέλος της ΕΕ, πρέπει να αυξήσει την ανακύκλωση φιαλών στο 77% το επόμενο έτος, και στο 90% έως το 2029 – ως κομμάτι μιας προσπάθειας του ευρωπαϊκού μπλοκ για την τόνωση της κυκλικής οικονομίας.

Ενα μπουκάλι PET μπορεί να ανακυκλωθεί έως επτά φορές, ενώ τα μεταλλικά δοχεία και τα κονσερβοκούτια μπορούν να ανακυκλώνονται επ’ αόριστον. Εκτός της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η Βρετανία αντιμετωπίζει μια αντίστοιχη πρόκληση, και ευελπιστεί να ξεκινήσει το δικό της πρόγραμμα ανακύκλωσης φιαλών και δοχείων το 2026.

Στο ξεκίνημά του τον περασμένο Φεβρουάριο, το ιρλανδικό πρόγραμμα αντιμετωπίστηκε με δυσπιστία και είχε αρκετά προβλήματα. Οι λιανοπωλητές χρειάστηκαν χρόνο για να συνηθίσουν τη διαχείριση των κοντέινερ, καθώς οι κάδοι γέμιζαν και δεν αδειάζονταν αρκετά γρήγορα. Παράλληλα, το κοινό δεν το αγκάλιασε άμεσα, καθώς θεωρούσε αρχικά ότι το πρόγραμμα ανακύκλωσης με τους κάδους στις γειτονιές ήταν επαρκές.

Οι προμηθευτές έπρεπε να αλλάξουν τις γραμμές παραγωγής τους για να εισαγάγουν το λογότυπο της Re-turn. Επίσης, έπρεπε να λυθεί το πρόβλημα της πιθανής επιστροφής άδειων φιαλών από τη γειτονική Βόρεια Ιρλανδία, καθώς η διάβαση από εκεί είναι καθημερινή και χωρίς καθυστερήσεις. Τα σούπερ μάρκετ στα σύνορα με το βόρειο τμήμα του νησιού θα μπορούσαν να γίνουν στόχοι επιτήδειων που θα αναζητούσαν επιπλέον εισόδημα μεταφέροντας φιάλες από το Μπέλφαστ.

Τα σούπερ μάρκετ προϋπολογίζουν μεταξύ 12.000 και 25.000 ευρώ για κάθε μηχάνημα αυτόματης πώλησης αντίστροφης πώλησης, αλλά λαμβάνουν 2,2 λεπτά του ευρώ για κάθε φιάλη που κατατίθεται, ως κίνητρο. Αν πολλές από τις συσκευασίες προέρχονταν από τη Βόρεια Ιρλανδία, τα σούπερ μάρκετ θα έχαναν την αναλογία κέρδους-εξόδων. Τελικά η Re-turn έπεισε τους προμηθευτές των πολυεθνικών προϊόντων να παράγουν ξεχωριστά barcodes, ειδικά για τη δημοκρατία της Ιρλανδίας.

Η ιρλανδική κυβέρνηση προσπαθεί να μειώσει τον αριθμό των φιαλών και μεταλλικών κουτιών που πετιούνται σε δημόσιους κάδους, σε αθλητικούς και δημόσιους χώρους. Στο Δουβλίνο, το εθνικό γήπεδο ποδοσφαίρου, Κρόουκ Παρκ, διαθέτει 400 ειδικούς κόκκινους κάδους για ανακύκλωση συσκευών, ενώ στους δρόμους της ιρλανδικής πρωτεύουσας το δημοτικό συμβούλιο της πόλης πειραματίζεται με ένα σχέδιο για να εμποδίσει τους ανθρώπους να ψαχουλεύουν μέσα στους κάδους.

Υπάρχουν αναφορές ότι κάποιοι άστεγοι απελπισμένοι για μετρητά κυκλοφορούν με κλειδιά γενικής χρήσης, που ανοίγουν τους κλειδωμένους στρογγυλούς κάδους στους δρόμους του Δουβλίνου. Τις επόμενες εβδομάδες, 80 κάδοι της πόλης θα στολιστούν με «περιβάλλοντα ράφια», όπου οι καταναλωτές θα μπορούν να πετάξουν τα κουτιά ή τα μπουκάλι χωρίς να τα μολύνουν με άλλα υλικά – ενώ και οι ρακοσυλλέκτες θα μπορούν εύκολα να τα μεταφέρουν σε ένα κατάστημα για μετρητά.

. . .