«Αγία Ζώνη»: Δικαστικό – πολιτικό σκάνδαλο για τη μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή του Σαρωνικού

Ρεπορτάζ: Βασίλης Τζήμτσος

Ένα πρωτοφανές δικαστικό σκάνδαλο εξελίσσεται τις τελευταίες εβδομάδες στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Πειραιά, όπου εκδικάζεται η υπόθεση για τη μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή των τελευταίων δεκαετιών που προκλήθηκε στο Σαρωνικό κόλπο, από τη βύθιση του μικρού δεξαμενόπλοιου «Αγία Ζώνη ΙΙ» στις 10 Σεπτεμβρίου 2017.

…

Αν και έχουν συμπληρωθεί 7,5 χρόνια από την πελώρια ρύπανση από τη Σαλαμίνα μέχρι τη Γλυφάδα, που είχε μολύνει για μήνες τη θάλασσα και τις ακτές, με τις ευρωπαϊκές και ελληνικές αρχές να καταβάλουν πολλά εκατομμύρια ευρώ για την απορρύπανση, το Δημόσιο δεν παρίσταται στη δίκη που είναι σε εξέλιξη, καθώς τα συναρμόδια υπουργεία Ναυτιλίας και Περιβάλλοντος αλλά και το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους που εκπροσωπεί το Δημόσιο, δεν ενδιαφέρθηκαν να παραστούν στη δίκη για την υποστήριξη της κατηγορίας σε βάρος του πλοιοκτήτη και της εταιρείας απορρύπανσης για τη διαρροή στη θάλασσα 500 τόνων πετρελαιοειδών που ρύπαναν σε έκταση 20 έως 25 χιλιομέτρων τις ακτές της Αττικής και 3 έως 4 χιλιομέτρων της Σαλαμίνας.

Οι ευθύνες είναι πολιτικές, προς τους συναρμόδιους υπουργούς Ναυτιλίας Χρήστο Στυλιανίδη και Περιβάλλοντος Θεόδωρο Σκυλακάκη, αλλά και τους υπηρεσιακούς παράγοντες, οι οποίοι θα έπρεπε να ενδιαφερθούν ώστε να παραστούν στη δίκη για τις ποινικές ευθύνες των κατηγορούμενων ως υπαιτίων της ρύπανσης.

Αντίθετα, ο Δήμος Πειραιά και η οικολογική οργάνωση WWF Ελλάς ενδιαφέρθηκαν και υπέβαλαν αίτημα για υποστήριξη της κατηγορίας, το οποίο είχε γίνει δεκτό από τον τότε Ε Τακτικό Ανακριτή Πειραιά κ. Παππά και είχαν παρασταθεί κατά τη διάρκεια της πολυετούς ανάκρισης που θυμίζει την υπόθεση των… Τεμπών, τόσο ως προς την καθυστέρηση απονομής της Δικαιοσύνης, όσο και ως προς τις… πραγματογνωμοσύνες (ΣΣ θα σας εξηγήσουμε στη συνέχεια του ρεπορτάζ).

…

Μάλιστα τον Δεκέμβριο του 2020, το WWF Ελλάς είχε υποβάλει αίτημα προς τον τότε Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου για πρόοδο και ολοκλήρωση της ανάκρισης για τη διερεύνηση αδικημάτων περιβαλλοντικής υποβάθμισης από το ναυάγιο του τάνκερ Αγία Ζώνη ΙΙ, καθώς η υπόθεση «λίμναζε» στο ανακριτικό γραφείο επί χρόνια, λόγω της πολυετούς καθυστέρησης στην υποβολή των πορισμάτων των πραγματογνωμόνων, αλλά και δικονομικών ζητημάτων που εξετάστηκαν τα προηγούμενα χρόνια, με αποτέλεσμα η δικογραφία να πηγαινοέρχεται στα αρμόδια δικαστικά συμβούλια, μέχρι να αποφανθούν τελικά οι δικαστές πως πρέπει να παραπεμφθούν οι κατηγορούμενοι σε δίκη.

Αν και το Ανώτατο Συμβούλιο Ναυτικών Ατυχημάτων (ΑΣΝΑ) είχε εκδώσει σχετικά γρήγορα το πόρισμα του, το Πολυτεχνείο που είχε οριστεί από τις δικαστικές αρχές καθυστέρησε πολλούς μήνες.

Ανάλογη δικαστική γραφειοκρατία, με πολύμηνη καθυστέρηση εν αναμονή του πορίσματος του Πολυτεχνείου επαναλαμβάνεται και στην υπόθεση των Τεμπών…

…

Το Πολυτεχνείο «ακυρώνει» το πόρισμα του ΑΣΝΑ και το κατηγορητήριο!

Σύμφωνα με την έκθεση του Γ΄ Ανακριτικού Συμβουλίου Ναυτικών Ατυχημάτων, το ναυάγιο προκλήθηκε από «εκ προθέσεως πράξεις και παραλείψεις και εξ αμελείας αντίστοιχα», επισημαίνοντας ότι υπάρχουν ενδείξεις ότι «συγκεκριμένες ενέργειες συντελέστηκαν βάσει σχεδίου προκειμένου να αποκομιστεί οικονομικό όφελος».

Αυτές οι ενέργειες ήταν το άνοιγμα των επιστομίων για το έρμα, η καθυστέρηση ενημέρωσης των αρχών, η ανάθεση της απορρύπανσης από την πλοιοκτήτρια σε εταιρεία, η οποία με τη σειρά την ανέθεσε σε άλλη εξειδικευμένη εταιρεία.

Επίσης αναφέρεται ότι κάποια από τα επιστόμια των δεξαμενών καυσίμων ήταν ανοιχτά, με αποτέλεσμα να διαρρεύσει το καύσιμο και να προκληθεί ρύπανση πολύ μεγαλύτερη από ό,τι αν ήταν κλειστά.

Ας σημειωθεί πως το ΑΣΝΑ είναι όργανο υψηλού κύρους με μέλη και δικαστικούς λειτουργούς ώστε να διασφαλίζεται η νομική εγκυρότητα των αποφάσεων του Συμβουλίου.

Στην προκειμένη περίπτωση, το αρμόδιο όργανο χρησιμοποίησε και δικαστικούς πραγματογνώμονες – πολιτικούς μηχανικούς, προκειμένου να αιτιολογηθεί με τεχνικά επιχειρήματα το πόρισμα-«φωτιά» κατά των κατηγορουμένων.

Αντίθετα, σύμφωνα με το πόρισμα που συνέταξε το Τμήμα Ναυπηγικής και Τεχνολογίας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, η εισροή υδάτων δεν οφειλόταν σε φθορά του πλοίου ή σε λειτουργία των αντλιών νερού, αλλά από «εκρηκτική φόρτιση» των ελασμάτων του πλοίου, η οποία δημιούργησε μια ρωγμή από την οποία εισήλθαν νερά σε δεξαμενές στη δεξιά πλευρά του πλοίου, με αποτέλεσμα το πλοίο να πάρει νερά στο μηχανοστάσιο από το οπίσθιο φινιστρίνι, να πάρει κλίση και να βυθιστεί.

Τελικά οι εισαγγελείς και δικαστές παρέπεμψαν σε δίκη την υπόθεση με επτά χρόνια καθυστέρηση, θέτοντας υπό την κρίση του δικαστηρίου τα αντικρουόμενα πορίσματα.

Η δίκη προσδιορίστηκε και ξεκίνησε στις 21 Οκτωβρίου 2024, δηλαδή τέσσερα χρόνια μετά το «καμπανάκι» της οικολογικής οργάνωσης, και επτά χρόνια μετά τη ρύπανση τον Σεπτέμβριο του 2017, αν και ελλοχεύει ο κίνδυνος παραγραφών για τα πλημμελήματα…

Στο εδώλιο του κατηγορουμένου για το ναυάγιο και τη ρύπανση, κάθονται ο πλοιοκτήτης Θεόδωρος Κουντούρης, ο υπεύθυνος της εταιρείας απορρύπανσης Μιχάλης Σπανόπουλος, ο πλοίαρχος του «Αγία Ζώνη ΙΙ» και οι δύο ναυτικοί που επέβαιναν στο σκάφος, όταν αυτό βυθίστηκε με αποτέλεσμα να διαρρεύσουν στη θάλασσα 500 τόνοι

Εναντίον των δύο ναυτικών που επέβαιναν στο «Αγία Ζώνη ΙΙ», όταν συνέβη το ναυάγιο, έχουν ασκηθεί κακουργηματικές διώξεις για πρόκληση ρύπανσης από πρόθεση κατά συναυτουργία με σκοπό οικονομικού οφέλους που υπερβαίνει το ποσό των 73.000 ευρώ, η οποία είχε ως επακόλουθο σοβαρή και ευρεία ρύπανση και υποβάθμιση καθώς και σοβαρή και ευρεία οικολογική και περιβαλλοντική διατάραξη και καταστροφή, απόρριψη ρυπογόνων ουσιών από πλοίο κατά συναυτουργία από την οποία προκλήθηκε υποβάθμιση της ποιότητας του θαλασσίου ύδατος, εξαιτίας της σοβαρότητας της οποίας (υποβάθμιση) δημιουργήθηκε κίνδυνος ευρείας οικολογικής διατάραξης και καταστροφής, πρόκληση ναυαγίου με πρόθεση από την οποία προέκυψε κίνδυνος για άνθρωπο κατά συναυτουργία.

Ο πλοιοκτήτης, ο υπεύθυνος της εταιρείας απορρύπανσης και ο πλοίαρχος, διώκονται κατά περίπτωση για ηθική αυτουργία στις παραπάνω πράξεις.

Δικαστικό σκάνδαλο 1: Η Εισαγγελέας δεν κάλεσε το Δήμο Πειραιά και το WWF για την υποστήριξη της κατηγορίας!

Αν και πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες ρυπάνσεις στον ελλαδικό χώρο και μια υπόθεση που εκκρεμούσε επί σειρά ετών στα δικαστήρια του Πειραιά, η αρμόδια Αντεισαγγελέας Εφετών Πειραιά που χειρίστηκε τη δικογραφία, αν και έστειλε τις κλήσεις των μαρτύρων του κατηγορητηρίου, δεν έστειλε τις κλήσεις προς το Δήμο Πειραιά και την οικολογική οργάνωση WWF Ελλάς που συμμετείχαν για την υποστήριξη της κατηγορίας κατά τη διάρκεια της ανάκρισης.

Μάλιστα στο παραπεμπτικό βούλευμα που υπογράφουν οι δικαστές, τονίζεται πως ενημερώθηκαν ο Δήμος Πειραιά και η οικολογική οργάνωση, κάτι που δεν έγινε ποτέ από την αρμόδια Εισαγγελέα!

Όμως ούτε το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους ενδιαφέρθηκε μέσω των δικηγόρων του να παραστεί στη δίκη για την υποστήριξη της κατηγορίας είτε γιατί αδιαφόρησαν οι δικηγόροι του οργάνου είτε γιατί δεν ενδιαφέρθηκαν τα συναρμόδια υπουργεία Ναυτιλίας και Περιβάλλοντος, υπηρεσιακοί παράγοντες και υπουργοί, για τη μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή των τελευταίων δεκαετιών στο Σαρωνικό κόλπο!

Δικαστικό σκάνδαλο 2: Οι δικαστές και η Εισαγγελέας της Έδρας δεν “είδαν” πως δεν κλήθηκαν οι αρμόδιοι για την υποστήριξη της κατηγορίας!

Τόσο οι δικαστές όσο και η Εισαγγελέας της Έδρας έχουν διαβάσει το παραπεμπτικό βούλευμα για την υπόθεση που χειρίζονται εδώ και μήνες από τον Οκτώβριο του 2024 που είναι σε εξέλιξη η δίκη.

Όμως κανείς δεν ενδιαφέρθηκε να εξετάσει γιατί δεν παρίσταται ο Δήμος Πειραιά και η οικολογική οργάνωση, αν και προβλέπεται με βάση το παραπεμπτικό βούλευμα.

Δεν έλεγξαν να δουν ότι δεν είχαν σταλεί οι προβλεπόμενες κλήσεις από την αρμόδια Αντεισαγγελέα Εφετών Πειραιά, λάθος που θα μπορούσε να διορθωθεί και εν μέσω της ακροαματικής διαδικασίας, αν παρίσταντο, όπως προβλέπεται, οι πολιτικώς ενάγοντες Δήμος Πειραιά και WWF.

Με απλά λόγια: Στο εγκληματικό λάθος της αρμόδιας εισαγγελικής λειτουργού, προστέθηκε η αμέλεια των δικαστών και της Εισαγγελέως της Έδρας, που άφησαν να εξελιχθεί η δίκη δίχως να έχουν κληθεί για την υποστήριξη της κατηγορίας!

Μονόλογος των συνηγόρων υπεράσπισης η δίκη!

Το αποτέλεσμα είναι η δίκη να εξελίσσεται σε ένα μονόλογο των συνηγόρων υπεράσπισης των κατηγορουμένων, οι οποίοι κάνοντας πολύ καλά τη δουλειά τους, θέτουν υπό αμφισβήτηση το πόρισμα του ΑΣΝΑ και φυσικά συντάσσονται με το πόρισμα του Πολυτεχνείου που απαλλάσσει τους εντολείς τους.

Αντίλογος δεν υπάρχει. Κανείς δικηγόρος εκ μέρους του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, καθώς τα αρμόδια όργανα της Πολιτείας (ΣΣ υπουργεία Ναυτιλίας και Περιβάλλοντος) δεν ενδιαφέρθηκαν, αλλά ούτε και δικηγόρος του Δήμου Πειραιά και της WWF, γιατί δεν είχαν ενημερωθεί.

Σύμφωνα με πληροφορίες, όταν ρωτήθηκε σχετικά ο δήμαρχος Πειραιά Γιάννης Μώραλης, απάντησε πως θα έστελνε δικηγόρο της Νομικής Υπηρεσίας του Δήμου, αν είχε κληθεί από την εισαγγελική αρχή για παράσταση υποστήριξης της κατηγορίας…

Αναφορά-“βόμβα” δικηγόρου στην Εισαγγελία Εφετών Πειραιά

Η αμέλεια της Εισαγγελέως, του Δημοσίου και του δικαστηρίου για την υποστήριξη της κατηγορίας οδήγησε δικηγόρο του Πειραιά που ασχολείται επί δεκαετίες με υποθέσεις ναυαγίων και ναυτικών ατυχημάτων, να στείλει σχετική επιστολή προς την αρμόδια Εισαγγελία Εφετών Πειραιά.

Πρόκειται για το δικηγόρο Γιώργο Τρανταλίδη, η οποίος έχει ασχοληθεί με την υπόθεση, προτείνοντας την αύξηση των προστίμων σε περίπτωση ρύπανσης, κάτι που υιοθετήθηκε από το Υπουργείο Ναυτιλίας.

«Η οικολογική βόμβα του πετρελαιοφόρου «Αγ. Ζώνη» που έπληξε το Σαρωνικό ήταν η μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή των τελευταίων 50 ετών. Διεπίστωσα ότι λόγω απραξίας των διατελεσάντων υπ. Ναυτιλίας, στις περιπτώσεις σοβαρής ρύπανσης, το πρόστιμο ανήρχετο στο ευτελές ποσό των 60.000 έως 1.2εκ. Λίγες μέρες μετά τη βύθιση του σκάφους, εκ λόγων οικολογικής ευαισθησίας, υπέβαλα αίτημα στον υπουργό να αναπροσαρμόσει τα ποσά στα 100 εκ. Η εισήγηση μου έγινε εν μέρει δεκτή και το ανώτατο όριο ορίστηκε στα 2 εκ (ΦΕΚ 218/2019). Φρονώ ότι τα υψηλά πρόστιμα αποτρέπουν τις οικολογικές καταστροφές. Αρμόζει έπαινος στους Δικαστές του Διοικητικού Πρωτοδικείου Πειραιά που με άριστη τεκμηρίωση ανέλυσαν τα θέματα της θαλάσσιας ρύπανσης από το ανωτέρω δεξαμενόπλοιο και εξέδωσαν την υπ. αριθμ. Α1842/2022 απόφαση η οποία επέβαλε πρόστιμο 1.100.000€ στην προσφεύγουσα εταιρία και τους υπευθύνους» δήλωσε στη «Ζούγκλα» ο κ. Τρανταλίδης.

Ως προς την ανυπαρξία πολιτικής αγωγής και την αποστολή email στην προϊσταμένη της Εισαγγελίας Εφετών Πειραιά Βασιλική Βλάχου, ο δικηγόρος μας είπε:

«Στα πλαίσια της οικολογικής μου δράσης απέστειλα το κάτωθι e-mail στην αξιότιμη κ. Εισαγγελέα Εφετών Πειραιά, στο ΜΟΔ Πειραιά είναι σε εξέλιξη σοβαρότατη δίκη που αφορά την τεράστια ρύπανση του Σαρωνικού από το πλοίο «Αγ. Ζώνη», με αντίστοιχη οικολογική καταστροφή.

Δεδομένου ότι δεν εστάλη κλήση στον Νομικό Συμβούλιο του Κράτους προκειμένου να παραστεί (προς υποστήριξη κατηγορίας) στην εν λόγω δίκη, υποβάλλω το αίτημα όπως διαταχθεί έρευνα για την εν λόγω σοβαρότατη παράλειψη.

Να σημειωθεί ότι το περιβάλλον αφορά το γενικό συμφέρον».

Στον Άρειο Πάγο το δικαστικό σκάνδαλο – Πάσχει από ακυρότητα η δίκη

Με βάση αυτήν την επιστολή, η προϊσταμένη της Εισαγγελίας Εφετών Πειραιά Βασιλική Βλάχου ξεκίνησε έρευνα για την υπόθεση.

Η «Ζούγκλα» απευθύνθηκε στη κ. Βλάχου, η οποία μας επιβεβαίωσε ότι το Δημόσιο δεν παρίσταται, λόγω της αμέλειας της Αντεισαγγελέως Εφετών να στείλει κλήσεις στο Δήμο Πειραιά και στο WWF Ελλάς, για να παρασταθούν στη δίκη και να υποστηρίξουν την κατηγορία για την πελώρια οικολογική καταστροφή στον Σαρωνικό.

Όπως μας είπε, έχει ενημερώσει την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου για να επιληφθεί.

Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι τι θα πράξει η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Γεωργία Αδειλίνη, καθώς τίθεται σε κίνδυνο όλη η διαδικασία, η οποία πάσχει με ακυρότητα, σύμφωνα με έμπειρους νομικούς στους οποίους θέσαμε υπόψη την υπόθεση.

Ας σημειωθεί πως η δίκη βρίσκεται αυτήν την εβδομάδα σε μια ιδιαίτερη καμπή στη φάση των απολογιών των κατηγορουμένων που ξεκινούν αύριο.

Και πολιτικό σκάνδαλο

Πέρα από τα νομικά ζητήματα που τίθενται ως προς τη δίκη που είναι σε εξέλιξη, προκύπτει και μεγάλο πολιτικό ζήτημα για τις ευθύνες των συναρμόδιων υπουργών Ναυτιλίας Χρήστου Στυλιανίδη και Περιβάλλοντος Θεόδωρου Σκυλακάκη, καθώς δεν παρίσταται το Δημόσιο μέσω του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους στη δίκη για τη μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή του Σαρωνικού για την οποία δαπανήθηκαν πολλά εκατομμύρια ευρώ για την απορρύπανση. 

Αν αγνοούν την υπόθεση, θα πρέπει να αναζητήσουν ευθύνες από τους αρμόδιους που δεν τους ενημέρωσαν…

Διαφορετικά, φέρουν ακέραια την πολιτική ευθύνη. 

Τι προβλέπει ο νόμος

Σύμφωνα με την παράγραφο 7 του άρθρου 8 με το οποίο τροποποιήθηκε το άρθρο 28 του νόμου 1650/1986 για την ποινική προστασία του Περιβάλλοντος (ΣΣ αν δεν το γνωρίζει ο υπουργός Θ. Σκυλακάκης ας το διαβάσει στο site του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας):

«Στις περιπτώσεις εγκλημάτων του κεφαλαίου αυτού ως πολιτικώς ενάγοντες μπορούν να παρίσταται το Δημόσιο, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην διοικητική περιφέρεια των οποίων τελέσθηκε το έγκλημα και το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδος, ανεξάρτητα αν έχουν υποστεί περιουσιακή ζημία, προς υποστήριξη της κατηγορίας και μόνο».

Όμως το Δημόσιο και τα αρμόδια όργανα της Πολιτείας (Υπουργεία Περιβάλλοντος και Ναυτιλίας) αδιαφόρησαν…

Δείτε σχετικές αναρτήσεις για την υπόθεση:

«Αγία Ζώνη ΙΙ»: Στο σκαμνί ο πλοιοκτήτης, ο υπεύθυνος της εταιρείας απορρύπανσης και τρεις ναυτικοί για τη μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή στον Σαρωνικό

Αγία Ζώνη ΙΙ: Στο σκαμνί για τη μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή του Σαρωνικού

Επιστολή του Πλοιάρχου Χαράλαμπου Λιβαδά στον Άρειο Πάγο για το «ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ ΙΙ»

Έγκλημα χωρίς τιμωρία στην υπόθεση του “Αγία Ζώνη ΙΙ”