Οι «σφυρίχτρες θανάτου» των Αζτέκων: Γιατί ακούγονταν σαν ανθρώπινες κραυγές

Επιστημονική μελέτη εξέτασε την επίδραση που έχει στον εγκέφαλο των σύγχρονων ακροατών ο ήχος των σφυριχτρών που χρησιμοποιούσαν οι Αζτέκοι στις τελετουργίες τους, πιθανότατα για να προετοιμάσουν τα θύματα των ανθρωποθυσιών για την κάθοδό τους στο Mictlan, τον Κάτω Κόσμο.

Οι «σφυρίχτρες θανάτου», όπως αποκαλούνται, παράγουν ήχο που μοιάζει με ανθρώπινες κραυγές, ο οποίος προκαλεί εγκεφαλική σύγχυση, σύμφωνα με τη νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Communications Psychology.

Οι Αζτέκοι με αυτές τις μικρές πήλινες σφυρίχτρες σε σχήμα κρανίου, μήκους 3 έως 5 εκατοστών, πιθανώς αναπαριστούσαν τον Mictlantecuhtli, τον Άρχοντα του Κάτω Κόσμου, αναφέρει το LiveScience.

Οι σφυρίχτρες «προκαλούν ένα μεσαίο επίπεδο αντιδράσεων επείγουσας ανάγκης στους ακροατές», οι οποίοι δήλωσαν ότι ο ήχος «μοιάζει με κραυγή», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Sascha Frühholz, νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης.

Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν τις σφυρίχτρες σε τάφους ανθρώπων που υπέθεσαν ότι ήταν θύματα θυσίας. «Οι σφυρίχτρες έχουν μια πολύ μοναδική κατασκευή και δεν γνωρίζουμε κανένα συγκρίσιμο μουσικό όργανο από άλλους προκολομβιανούς πολιτισμούς», δήλωσε ο Frühholz.

Στη μελέτη, ο Frühholz και οι συνεργάτες του επιστράτευσαν 70 άτομα για να ακούσουν περισσότερα από 2.500 δείγματα ήχων από «σφυρίχτρες θανάτου». Χρησιμοποίησαν δύο αυθεντικές σφυρίχτρες που βρέθηκαν στην τοποθεσία Tlatelolco των Αζτέκων, κοντά στην πρωτεύουσα των Αζτέκων Tenochtitlán, στο σημερινό Μεξικό, και τρεις σύγχρονες αναπαραγωγές.

Όλες οι σφυρίχτρες έβγαλαν «έναν τσιριχτό, διαπεραστικό ήχο σαν κραυγή όταν φυσούσες δυνατά», έγραψε η ομάδα στη μελέτη. Παράλληλα, σκάναραν τους εγκεφάλους των ακροατών για να εντοπίσουν ποιες περιοχές ανταποκρίθηκαν στους ήχους.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι το σφύριγμα ενεργοποίησε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με συναισθηματικές αντιδράσεις και με τον εντοπισμό συμβολικού νοήματος. Επομένως, οι κοινότητες των Αζτέκων μπορεί να χρησιμοποιούσαν τους τρομακτικούς ήχους σε συγκεκριμένα τελετουργικά πλαίσια, όπως οι τελετές ανθρωποθυσιών.

«Οι “σφυρίχτρες θανάτου” μπορεί να χρησιμοποιούνταν για να τρομάξουν το θύμα της θυσίας ή το κοινό που παρακολουθούσε», έγραψαν οι ερευνητές.

Ωστόσο, υπάρχουν περιορισμοί στη μελέτη που χρήζουν περαιτέρω έρευνας, σημείωσαν. «Δυστυχώς, δεν μπορούσαμε να πραγματοποιήσουμε τα ψυχολογικά και νευροεπιστημονικά μας πειράματα σε ανθρώπους από αρχαίους πολιτισμούς των Αζτέκων. Αλλά οι βασικοί μηχανισμοί της συναισθηματικής αντίδρασης σε τρομακτικούς ήχους είναι κοινοί για τους ανθρώπους από όλα τα ιστορικά πλαίσια», δήλωσε ο Frühholz.