5 μύθοι για τις ιώσεις που έχει καταρρίψει η επιστήμη

Οι ιώσεις του αναπνευστικού είναι εξαιρετικά συχνές, καθώς κάθε χειμώνα οι περισσότεροι από εμάς τις εκδηλώνουμε μία ή περισσότερες φορές. Μολονότι όμως είναι τόσο συχνές εξακολουθούν να περιβάλλονται από πολλούς μύθους, ορισμένοι από τους οποίους αφορούν την πρόληψη και τη θεραπεία τους.

Μπορεί κάποιος να πάθει ίωση το καλοκαίρι; Θα κρυολογήσει αν βγει στο κρύο με βρεγμένο κεφάλι; Είναι αλήθεια ότι η βιταμίνη C μπορεί να μας προστατεύσει από τις ιώσεις;

Κορυφαίοι ειδικοί από τις ΗΠΑ ξεδιαλύνουν αυτούς και άλλους μύθους για τις ιώσεις της εποχής.

Μύθος 1: Οι ιώσεις προκαλούνται από έναν ιό

Η αλήθεια: Με τον όρο «ιώσεις» το ευρύ κοινό περιγράφει το κοινό κρυολόγημα. Αυτό δεν προκαλείται από έναν ιό, αλλά από περισσότερους από 200. Αυτός είναι και ο λόγος που οι περισσότεροι από εμάς εκδηλώνουν αναπνευστική ίωση (δηλαδή κρυολόγημα) περισσότερες από μία φορά κάθε χειμώνα, αναφέρει ο Dr. Thomas Russo, καθηγητής Λοιμωξιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο, στη Νέα Υόρκη.

Η πιο συχνή αιτία του κοινού κρυολογήματος είναι οι ρινοϊοί. Ωστόσο κρυολογήματα προκαλούν και πολλοί άλλοι ιοί, όπως ενδεικτικά:

• Αδενοϊοί
• Εντεροϊοί
• Οι ιοί της παραγρίπης
• Οι κοινοί κορωνοϊοί (όχι αυτός που προκαλεί την COVID-19)

Μύθος 2: Αν βγεις έξω με βρεγμένα μαλλιά, θα κρυολογήσεις

Η αλήθεια: Ο μύθος αυτός είναι παλαιός όσο ο χρόνος, αλλά έχει καταρριφθεί προ πολλού από την ιατρική έρευνα. «Το κρυολόγημα προκαλείται από ιούς. Οι ιοί δεν ενδιαφέρονται για το αν κάποιος έχει βρεγμένα μαλλιά ή κρυώνει», τονίζει ο Dr. William Schaffner, καθηγητής Λοιμωξιολογίας στο Πανεπιστήμιο Vanderbilt, στο Τένεσι.

Το ίδιο ισχύει και για όσους πιστεύουν ότι θα κρυολογήσουν αν μείνουν με βρεγμένα πόδια. Μελέτες έχουν δείξει πως οι αναπνευστικές ιώσεις δεν προκαλούνται όταν κρυώνει το σώμα. Αυτό που θα μπορούσε ίσως να συμβεί είναι ότι λόγω κρύου, επιταχύνεται η εκδήλωση μιας υποκλινικής (προϋπάρχουσας αλλά χωρίς συμπτώματα ακόμα) λοίμωξης. Όχι όμως ότι αυξάνονται οι πιθανότητες να μολυνθεί κάποιος από έναν αναπνευστικό ιό.

Μύθος 3: Η βιταμίνη C προλαμβάνει τις ιώσεις

Η αλήθεια: Αν και η βιταμίνη C προωθείται συστηματικά ως μέσον πρόληψης των ιώσεων, δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να υποστηρίζουν αυτό τον ισχυρισμό.

Συνδυασμένη ανάλυση 29 προγενέστερων κλινικών μελετών με περισσότερους από 11.000 εθελοντές έδειξε πως όσοι λαμβάνουν συστηματικά τη βιταμίνη δεν παθαίνουν λιγότερο συχνά ιώσεις. Επιπλέον, τα Εθνικά Ιδρύματα Υγείας (ΝΙΗ) των ΗΠΑ τονίζουν πως «η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης C δεν μειώνει τον κίνδυνο αναπτύξεως κοινού κρυολογήματος».

Αντιθέτως, υπάρχουν ενδείξεις ότι η βιταμίνη C μπορεί να μας βοηθήσει όταν αρρωστήσουμε. Τα ΝΙΗ αναφέρουν πως όσοι την λαμβάνουν συστηματικά μπορεί να έχουν λίγο πιο σύντομες ιώσεις ή λίγο πιο ήπια συμπτώματα. Ωστόσο αν κάποιος αρχίσει να την λαμβάνει αφού πρώτα νοσήσει, δεν ωφελείται.

Μύθος 4: Δεν μπορεί να πάθει κάποιος ίωση το καλοκαίρι

Η αλήθεια: Αν και οι αναπνευστικές ιώσεις είναι πιο συχνές τον χειμώνα, μπορεί να εκδηλωθούν και τις άλλες εποχές του χρόνου.

«Οι ιοί πάντοτε κυκλοφορούν γύρω μας. Απλώς μερικές εποχές του χρόνου είναι αυξημένο το φορτίο τους», εξηγεί ο Dr. Russo. «Μερικοί από τους ιούς που προκαλούν κρυολόγημα επικρατούν περισσότερο το καλοκαίρι».

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι αναπνευστικές ιώσεις του χειμώνα προκαλούνται κυρίως από ρινοϊούς, ενώ το καλοκαίρι από εντεροϊούς.

Μύθος 5: Τα αντιβιοτικά επιταχύνουν την ανάρρωση από τις ιώσεις

Η αλήθεια: Ούτε την ανάρρωση επιταχύνουν, ούτε τις επιπλοκές προλαμβάνουν. Τα αντιβιοτικά καταπολεμούν μόνο βακτήρια, άρα δεν επηρεάζουν καθόλου τους ιούς, τονίζει ο Dr. Russo.

Το χειρότερο είναι ότι η αχρείαστη λήψη τους, μπορεί να καταστήσει τα βακτήρια του σώματός σας ανθεκτικά σε αυτά, συνηγορεί ο Dr. Schaffner. Αν συμβεί αυτό, κινδυνεύετε να μην σας «πιάνουν» αν και όταν πραγματικά τα χρειασθείτε.

Πριν πάρετε αντιβιοτικά λοιπόν, συμβουλευθείτε τον γιατρό σας. Εκείνος θα κρίνει αν όντως έχετε απλή ίωση ή κάποια βακτηριακή λοίμωξη (π.χ. βακτηριακή βρογχίτιδα) για την οποία όντως τα χρειάζεστε.

Φωτογραφία: iStock