Καρκίνος του πνεύμονα: Σε ποια δημόσια νοσοκομεία γίνεται προληπτικός έλεγχος

Ο καρκίνος του πνεύμονα μπορεί στις περισσότερες περιπτώσεις να γίνει σε αρχικό και επομένως αντιμετωπίσιμο στάδιο, ενώ οι θάνατοι από αυτόν μπορούν να μειωθούν ραγδαία, εάν όσοι ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου κάνουν προληπτικό, προσυμπτωματικό έλεγχο.

Δυστυχώς Εθνικό Πρόγραμμα Προσυμπτωματικού Ελέγχου γι’ αυτόν δεν έχει ακόμα αρχίσει. Υπάρχουν όμως τρία δημόσια νοσοκομεία όπου ήδη γίνεται ο έλεγχος με χαμηλής δόσης αξονική τομογραφία θώρακα, ενώ βεβαίως γίνεται και ιδιωτικά.

Για τα οφέλη από τον προσυμπτωματικό έλεγχο, τα εμπόδια και τα νοσοκομεία όπου εφαρμόζεται δωρεάν μίλησε στο Πρακτορείο FM η πνευμονολόγος Γεωργία Χαρδαβέλλα, επιμελήτρια Α’ στο Νοσοκομείο Σωτηρία, γραμματέας της Ολομέλειας Ογκολογίας Θώρακος στην Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία και συντονίστρια της Ομάδας Εργασίας Καρκίνου Πνεύμονα της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ΕΠΕ).

Με τον προσυμπτωματικό έλεγχο των ατόμων υψηλού κινδύνου, «οι θάνατοι από καρκίνο του πνεύμονα θα μπορούσαν να μειωθούν σε ποσοστό έως 30%», είπε. Επιπλέον, ο καρκίνος του πνεύμονα θα μπορούσε να ανιχνεύεται στο 70% των περιπτώσεων «σε αρχικό και εντελώς διαχειρίσιμο στάδιο, στο οποίο είναι δυνατόν να επιτευχθεί ριζική ίαση», πρόσθεσε.

Αντί γι’ αυτό, όμως, έως στιγμής περισσότερο από το 60% των ασθενών απευθύνονται στους γιατρούς έχοντας ήδη προχωρημένη νόσο.

Ποιοι πρέπει να εξετάζονται

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος για καρκίνο πνεύμονα συνήθως γίνεται με χαμηλής δόσης αξονική τομογραφία θώρακος ανά δύο χρόνια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, συνιστάται να γίνεται κάθε χρόνο.

Ο έλεγχος συνιστάται σε ανθρώπους ηλικίας 50 έως 80 ετών οι οποίοι:

• Καπνίζουν ή
• Έχουν καπνίσει τουλάχιστον ένα πακέτο την ημέρα για 20 ή περισσότερα χρόνια ή
• Έχουν διακόψει το κάπνισμα με αντίστοιχη καπνιστική συνήθεια εντός των τελευταίων 15 ετών

Η επιλογή των καπνιστών για προληπτικό έλεγχο δεν είναι τυχαία. Σε ποσοστό τουλάχιστον 80% των περιπτώσεων ο καρκίνος του πνεύμονα οφείλεται στο κάπνισμα, τόνισε η κυρία Χαρδαβέλλα. «Και δεν έχουμε υπολογίσει ακόμα (και το λέω αυτό έχοντας επιφυλάξεις για το τι θα δείξουν τα στοιχεία στο μέλλον) με ακριβή ποσοστά αυτούς που ατμίζουν ή που κάνουν ηλεκτρονικά τσιγάρα, γιατί έχουμε και πολλά εναλλακτικά καπνικά προϊόντα τα τελευταία χρόνια», πρόσθεσε.

Κατευθυντήριες οδηγίες

Για να τεθεί υπό έλεγχο και στη χώρα μας ο καρκίνος του πνεύμονα, η ΕΠΕ ανέπτυξε κατευθυντήριες οδηγίες για τον προσυμπτωματικό έλεγχο γι’ αυτόν. Μαζί με την Ελληνική Ακτινολογική Εταιρεία και με την Ελληνική Εταιρεία Χειρουργών Θώρακος Καρδιάς & Αγγείων, δημιούργησε ομάδα από 55 επαγγελματίες υγείας, οι οποίοι συνέγραψαν τις οδηγίες βάσει των υπαρχόντων επιστημονικών δεδομένων.

«Τώρα είμαστε στη φάση που ορίζουμε και το πλαίσιο εκπαίδευσης, δηλαδή πώς θα πρέπει να εκπαιδευτούμε οι επαγγελματίες υγείας για να εφαρμόσουμε αυτό το πρόγραμμα, το οποίο παρουσιάσαμε πέρσι σε εκδήλωση της Πνευμονολογικής Εταιρείας», είπε η κυρία Χαρδαβέλλα.

Το πρόγραμμα έχει παραδοθεί από την ΕΠΕ στην ηγεσία του Υπουργείου Υγείας και αναμένει πώς μπορεί να αξιοποιήσει η Πολιτεία αυτά τα εργαλεία. Πάντως, σε πρόσφατη συνέντευξή της η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας ανακοίνωσε ότι αναμένεται εντός του 2025 να εφαρμοστεί πιλοτικά πρόγραμμα για τον έγκαιρο εντοπισμό του καρκίνου στον πνεύμονα σε τέσσερα νοσοκομεία.

Πολλά τα εμπόδια

Η κυρία Χαρδαβέλλα αναφέρθηκε επίσης στις δυσκολίες που έχει η εφαρμογή ενός τέτοιου προγράμματος για τον καρκίνο του πνεύμονα. Όπως είπε, μόνο τρεις χώρες στην Ευρώπη (Κροατία, Τσεχία, Πολωνία) έχουν σχετικό πρόγραμμα. Στις άλλες χώρες διεξάγονται μικρής κλίμακας πιλοτικά προγράμματα ή μελέτες. Εξαίρεση το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου υπάρχει πρόγραμμα σε αρκετά μεγάλο, αλλά όχι εθνικό επίπεδο. Εθνικό πρόγραμμα εφαρμόζεται και στις ΗΠΑ. Στον Καναδά υπάρχει περιφερειακό πρόγραμμα.

Η δυστοκία αυτή οφείλεται σε αρκετούς, σημαντικούς παράγοντες, εξήγησε. Αυτοί είναι:.

1. Δεν υπάρχουν πολλοί ακτινολόγοι θώρακα, οι οποίοι χρειάζονται εξειδίκευση για να κάνουν ορθή διάγνωση
2. Πρέπει να αυξηθεί το προσωπικό γιατί αυξάνεται και ο χρόνος εργασίας όλων των επαγγελματιών υγείας που εμπλέκονται στον προσυμπτωματικό έλεγχο
3. Υπάρχει θέμα κόστους, γιατί είναι ένα μέτρο δημόσιας υγείας στο οποίο πρέπει να έχει ίση πρόσβαση κάθε πολίτης, ανεξαρτήτως τόπου κατοικίας

«Η νησιωτική Ελλάδα και οι ορεινές δύσβατες περιοχές είναι ζητήματα που θα προκύψουν στο μέλλον. Για αυτό και τα στοιχεία που θα συλλέξουμε, όταν εφαρμοστεί ο προσυμπτωματικός έλεγχος, θα είναι πολύτιμα και για τις υπόλοιπες χώρες για να δουν τι ακριβώς θα συμβεί στην Ελλάδα», είπε η κυρία Χαρδαβέλλα.

Που γίνεται

Επειδή ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ένας από τους τρεις συχνότερους καρκίνους, γίνονται ήδη σποραδικές προσπάθειες έγκαιρης ανίχνευσης. Όπως ανέφερε η ιατρός, αυτές διεξάγονται σε τρία δημόσια νοσοκομεία της χώρας μας.

«Από το καλοκαίρι του 2022 έχουμε αρχίσει προσπάθεια στο «Σωτηρία» και λειτουργούμε Ιατρείο Προσυμπτωματικού Ελέγχου», είπε. Το Ιατρείο λειτουργεί για το κοινό κάθε Τετάρτη 11:00-13:00. Οι πολίτες μπορούν να κλείσουν ραντεβού μέσω του 1535. Ο κωδικός του ιατρείου είναι 09048.

Στο Ιατρείο αυτό αξιολογούνται και αν πληρούνται οι προϋποθέσεις, κάνουν την αξονική χαμηλής ακτινοβολίας στο νοσοκομείο δωρεάν. Έχουν επίσης πρόσβαση σε υπηρεσία διακοπής καπνίσματος.

Αντίστοιχα προγράμματα εφαρμόζονται στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας, καθώς και στο Νοσοκομείο Παπανικολάου της Θεσσαλονίκης. Ωστόσο δεν αποτελούν Εθνικό Πρόγραμμα, κατέληξε η κυρία Χαρδαβέλλα.

Φωτογραφία: iStock